Eşe yönelik şiddetin altı sebebinden biri de eşlerden birinin yaşadığı bir psikotik bir hastalık olabilir. Psikotik hastalık, kişinin gerçekle bağlantısını koparıp, akıllı muhakemeyi bozar. Psikotik hastalıkların toplumdaki sıklığı %1 civarındadır.
Toplumda siyasal amaçlı olmayan ölümcül şiddetin %5’den azı psikotik hastalıklar nedeniyle olur. Diğer bir deyişle şiddet suçlularının %95’ten fazlası psikotik hastalıklarla izah edilemez. Fakat bir kişinin şizofreni, hezeyanlı bozukluk, mani gibi ruhsal hastalıklar yaşaması şiddet üretme olasılığını arttırır. Örneğin 40’lı yaşlarda eşinin kendisini aldattığına yönelik hezeyanlı bozukluk geliştiren bir erkek, eşine karşı fiziksel şiddet uygulayabilir.
Hazar Derneği’nin Küçükçekmece Belediyesi ile yaptığı, benim de araştırmacılardan biri olduğum çalışmaya göre, şiddet gören kadınların %17’si şiddetin sebebi olarak eşlerinin ruhsal hastalığını göstermişti. Yalnız bu çalışmadaki kadınların “Ruhsal hastalık” tabirini geniş anlamda kullanmış olabileceklerini dikkate almalıyız. Bir psikiyatristin bahsedilen kişilerle görüştüğünde bu rakamların değişebileceğini unutmamak gerekir.
***
Aldatma hezeyanı nedeniyle eşine şiddet uygulayan kadının öyküsü: Ayşe Hanım 45 yaşında, 25 yıldır evli, üç çocuk annesi. Son üç yıla kadar evliliğinde önemli bir sorun tanımlamıyor. Ayşe Hanım son üç yıldır eşinin kendisini aldattığına dair sarsılmaz düşünceleri var. Eşinin üzerinde saç telleri arıyor. Eşinin aldattığından şüphelendiği en az üç kadın var. Bu kadınlar komşu veya uzaktan akraba kişiler. Ayşe Hanım’ın eşi, iki kızı ve oğlu böyle bir durum olmadığı konusunda ısrarcı. Ayşe Hanım eşine bir kaç kez saldırmış. Üzerine eşyalar fırlatmış. En son yastığının altında bıçak bulununca acilen bir psikiyatriste getirilmiş.
Şüpheler nedeniyle eşini sorgulayarak döven adamın öyküsü: Ahmet Bey 50 yaşında, 25 yıllık evli ve dört çocuğu var. Son iki yıla kadar işini gücünü yapıyormuş. Biraz içe dönük ve az konuşan bir adam olmasına rağmen, çevresiyle bir sorunu yokmuş. Evliliği de makul düzeyde yürüyormuş. Ahmet Bey’de son iki yılda çevresindeki insanlara karşı şüpheler başlamış. İzlendiğinden, takip edildiğinden, kendisine zarar verilmek istendiğinden bahsetmeye başlamış. Şüpheliler arasına eşinin akrabaları da girmeye başlamış. Son zamanlarda eşinin de onlarla bir bağı olup olmadığını sorgulamaya başlamış. Bardağı taşıran damla da, Ahmet Bey’in eşini döverek ağzından söz almaya çalışmasıyla olmuş. Ahmet Bey’in çocukları babalarını zorla bir psikiyatriste getirmişler.
***
Şiddetin türüne özgü önleyici tedbir yaklaşımı: Hezeyanlı bozukluk gelişmiş, eşinin kendisini aldattığını düşünen bir erkeği şiddetten alıkoymanın tek yolu bu kişiyi tedavi etmektir. Yine, şizofreni hastalığı olan ve hezeyanları olan ve eşe şiddet riski olan bir kişinin şiddetini önlemenin yolu etkili psikiyatrik hizmetlerdir. “Kadına yönelik şiddete hayır” kampanyası “İtişip kalkışan eşler” için etkili bir müdahale aracı olabilirken, bu gruba etkili bir müdahale aracı olmayabilir.
Sağlık Bakanlığı’nın başlattığı, ağır ruhsal hastalığı olan kişilere karşı “Toplum temelli ruh sağlığı sisteminin” yaygınlaştırılması ve etkinleştirilmesi kadına yönelik şiddeti de azaltıcı etki gösterebilir. Özellikle ”Toplum temelli adli ruh sağlığı sistemi” kurulursa, eşler arası ölümcül şiddetin bir kısmı önlenebilir.
