30 yıla yakındır Ermenistan Karabağ Ermenileri klanı yani neredeyse mafyatik grubu ile karşı karşıyaydı. Tabii ki bu grubun Ermenistan siyasi hayatında başarılı olmasını sağlayan, destekleyen Moskova faktörünü bir tarafa not edelim.
Karabağ Ermeni grubunun, Ermenistan Devletinde muktedir olması ise sosyolojik olarak Ermenistan ahalisinde uzun zamandan beri Karabağlı Ermeni grubuna karşıt görüşlerin de pekişmesine sebebiyet vermişti. Yani Paşinyan faktörünün siyasi meydana çıkması ve karşılık bulmasını, biraz da Karabağ Ermeni grubunun Ermenistan'da uzun yıllardır hakimiyette olması ile alakası vardır.
Koçaryan, Sarkisyan gibi isimlerin, Ermenistan hakimiyetinde olması, yolsuzluk, rüşvet içinde fakirleşen ahaliye rağmen zenginleşen yapı haline gelmeleri, Paşinyan gibi yeni siyasi yüzlerin devreye girmesini tetikledi.
Tabii ki Moskova, Paşinyan'ın gelişinden rahat değildi. Hatta başarısız olacağını öngörüyordu. Paşinyan gelir gelmez, Moskova'nın bir numaralı ismi Koçaryan'ın tutuklanmasını gerçekleştirdi. Putin bu durumdan hoşlanmadı. Hatta bir kaç defa Paşinyan'a, onun özgür bırakılmasını istedi. Paşinyan bu isteği gerçekleştirmiyordu, son ana kadar! Baskı çoğaldı, sonra Paşinyan Moskova'nın ve Putin'in direk talebini gerçekleştirmek zorunda kaldı.
Koçaryan'ın doğum gününde, hapishaneden arayıp kutlaması ise Ermenistan kamuoyuna siyasi mesaj içeriği taşımaktaydı.
Paşinyan Moskova için sorunlu isimdir ve Batı'nın yeni siyaset anlayışı modelini, Ermenistan kamuoyuna oturtmayı başaracak gibi duran Paşinyan'ın önünün kesilmesi için hareket edeceğini uzun zamandır gözlemlemek mümkündür.
Rusya yanlısı muhalif grubun haftalardır parça parça itirazları, sokak hareketliliği Paşinyan'ı yıldırmadı. Tam tersi Paşinyan başarısızlığını ve Karabağ hezimetini, Rus silahlarının işe yaramaz olduğuna ve eski yöneticilerin çaresiz bir ordu inşa etmelerine bağladı.
İskender füzelerinin kullanıldığını ama işe yaramaz olduğunu ise, kendisine yönelen sorular üzerine açıklama durumunda kalması, dolaylı itiraf niteliği taşıdı.
Paşinyan sokakları iyi biliyor. Taraftarlarının da olması bir argümandır. Yani Paşinyan halen halk desteğini kaybetmemiştir. Nedeni açıktır. Karabağ Ermeni grubunun karşısında Paşinyan'ın direnmesini istiyor. Moskova'dan kurtulmak isteyen Ermeni kitlelerinin olmasını da göz ardı etmemek lazım. Paşinyan refah sözü veriyor kendi halkına. Karabağ konusu, artık Ermeni toplumunda tek taraflı konsolide konusu olmaktan çıkmıştır. Çünkü açlık ve sefalet, hayali ve ütopik arzuların peşinden gitmekten daha reel durumdur.
Ordunun eyleme dönüşecek tutumunu beklemek, şimdilik reel gözükmüyor! Çünkü İçişleri Bakanlığında ve Milli Güvenlik Kurulu içinden Paşinyan'a destek sürmektedir. Burada karşı karşıya sadece halk değil, devlet kurumlarının gelmesi de söz konusudur. Bu durumda ordunun tek taraflı hareket etmesi zorlaşabilir!
Moskova; Biden, fiili olarak yönetime başlamadan, Paşinyan sürecini kapatamadı. Bu agresif adımın temelini, biraz da bu oluşturmakta.
Paşinyan, yumuşak lokum değil anlaşılan! Ve halk desteğini sonuna kadar kullanacak. Ermenistan siyasetindeki "Karabağ Ermenileri klanı" yani "cuntası" demek, "Taşnak artı Asala artı PKK" demektir!
Erken seçim dışında Paşinyan'ı zorla, sadece fiili alıkoyma veya can güvenliği meselesi, yönetimi bırakmasına yol açar! Bunun dışında Paşinyan direnecektir. Ordu, halka silah dayar mı? Uçaklar havada dolaşsa bile, fiili olarak halka ateş açılırsa, o zaman Erivan sokakları, Batı ile Rusya arasında yeni iç savaşın merkezi haline gelir. Rusya olayın lokal çözümünden yana olduğu için, konunun fazla ileri gitmesini arzu etmeyecek. Batı ise Ermenistan'a, Ukrayna senaryosu gibi bir müdahale ile Rusya'nın açıktan devreye gireceğini bilmekte. O sebepten, temkinli tutumunu devam ettiriyor. Bu durumda sürece devlet içinden daha kimlerin ve hangi tarafı tutacağına bakmamız gerekiyor. Ve tabii ki Ter-Petrosyan gibi, her iki tarafa da mesafeli olan diğer siyasi grupların, kimin tarafında saf tutacağı, bir kaç belirleyici unsurdan biri olacaktır.
