Enflasyon-Faiz

Ağustos ayı enflasyon rakamları açıklandı. On iki ay bazında yıllık enflasyon %9,5 . Şahsen ben tek haneli enflasyonlardan tedirgin olmuyorum. Ülkenin sosyolojisi, demografik yapısı, şehirleşme hızı, işsizlikle mücadele zorunluluğu, toplumun tüketim toplumuna değişme özentisi dikkate alındığında enflasyonun bu oranları tolere edilebilir diyorum.

Enflasyon böyle faizler nasıl?. Bu soruyu bilinçli tasarruf sahibi soruyor. Adamın parası var, banka ona en iyi ihtimalle yıllık bazda brüt %8 faiz verecek, neti de %6,4 olacak. Bu arada  Adamın yüz lirası bir yıl sonra 106,4 olurken  enflasyondan dolayı  bu miktar 97,18      liraya gerileyecek. Yani parasını bankaya koyarsa yıllık bazda %3,2 kaybı olacak, para durduğu yerde buharlaşacak. Böyle bir durumda Adam neden parasını bankaya koysun?. Parasına alternatif değerlendirme arayışında olması doğal değimli?. Bir başka deyimle Adam tasarruf edeceğine mala yatırım yapacak. Bu davranış biçimi ekonomideki iç tasarruf oranını azaltacaktır. Şu aralarda  işletme kredileri aylık faizleri %1 civarında, yani reel faiz yıllık bazda %2 civarında. Bu taşınamayacak bir oran olmamakla birlikte bankalar, işletmeye kredi vereceğine tüketici yi kredilendirmeyi yeğlemektedir.

Bildiğiniz gibi ekonomimizin üç temel problemi var. Birincisi cari açık, ikincisi iç tasarruf oranının çok düşük olması, üçüncüsü ise işsizlik oranının yüksekliği. Cari açıl takip edilen kur politikasına sıkıca bağlıdır. Kurun enflasyon oranında yükselmesi ithalatın cazibesini azaltacak ihracatı daha cazip hale getirecektir. Bu bizim cari açığımızı taşınabilir bir seviyeye getirecektir.İç tasarruf oranının yükselmesi durumunda cari açık da ona paralel olarak azalacaktır. İç tasarruf oranının büyümesi demek, yatırımlar artacak, işsizlik azalacak, arz büyümesi olacağından fiyat düzeyleri gerileyecek demektir.

Bana göre çözüm yollarından biri  tasarruflarda reel faizi (enflasyondan arındırılmış faiz) sıfır civarında tutmaktır.  Böyle bir politika tasarrufları artırırken işletmelerin kredi ihtiyacı daha kolay karşılanacak , yatırımlar ve üretim artacaktır. Bu ayni zamanda işsizlik oranını da düşürecektir.

Bu temel politika yanında, insanlarımızı yerli mallara yöneltmek, çok ucuza gelmekte olan mallara olan talebi kısmak da tavsiye edilebilir.