Birçok sigortalının zaman zaman sorduğu bir konu, prim ödemesi. SGK primini ödemiş olanların ileri yaşa gelmeleri ve çalışma hayatına son vermelerinden dolayı prim günlerini tamamlama ve emeklilik imkânlarının kalmaması nedeniyle primlerini iade alma yolu aranmaktadır. Buna toptan ödeme denilmektedir.
Emeklilik için yaş şartını doldurduğu halde sigortalının prim ödeme gün sayısı toplamının emekli maaşı bağlanması için yeterli olmaması halinde geçerlidir. Bu durumda sigortalının emekli olma ihtimali olmadığından sigortalı adına yatırılan malullük yaşlılık ve ölüm sigortası priminin tamamı (bildirilen SPEK tutarının %20 si) sigortalıya talebi halinde toptan ödeme olarak verilir.
Türk Sosyal Güvenlik Sistemi'nde gerek Türk vatandaşları gerekse de yabancı sigortalılar için istedikleri zaman primlerini alabileceğine ilişkin prim iadesi uygulaması bulunmamaktadır.
SGK primlerinin toptan ödemesi sınırlı durumlarda ve emekli olma şartlarını sağlayamama veya başka nedenlerden dolayı sigortalıların gerekli şartları sağladıklarında primlerinin iadesini isteyebilmeleri mümkündür.
Emekli olma şartlarını sağlayamama veya başka nedenlerden dolayı sigortalıların gerekli şartları sağladıklarında primlerinin iadesini isteyebilmeleri mümkündür. Sigortalı, emeklilik yaşına gelmiş ancak yeterli prim ödemesi yoksa 5510 sayılı Kanun'un 31. maddesi uyarınca SGK'ya ödediği primleri iade alabilir. SGK tarafından sigortalı olarak gösterildikleri dönemde adlarına yatırılan primlerin toptan ödeme şeklinde sigortalıya verilmesi mümkündür.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 31. ve 36. maddeleri ile geçici 5. maddesinde toptan ödeme işlemlerinin nasıl yapılacağı açıklanmaktadır.
5510 sayılı Kanun'un 31. maddesi kapsamında yaşlılık toptan ödemesinin ihyası ile Kanun'un 36. maddesi kapsamında ölüme bağlı toptan ödemenin ihyası hakkında aşağıda açıklanan işlemler yapılmaktadır.
5510 sayılı Kanunun 31. maddesi kapsamında yapılacak yaşlılık toptan ödemesinin ihyası işlemleri şu şekildedir:
5510 sayılı Kanun'un 31. maddesi kapsamında toptan ödeme yapılarak sigortalılık süreleri tasfiye edilen kişilerin,
· Sigortalı olmaları sebebiyle haklarında yeniden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin bildirilmiş olması veya,
· Toptan ödeme ile tasfiye edilen sigortalılık süreleri haricinde yeni bir sigortalılık süresinin tespit edilmesi veya,
· Herhangi bir kapsamda borçlanılacak süresinin bulunması,
Hallerinde yaşlılık toptan ödemesinin ihyası yapılabilecektir.
Ancak, yeni prim ödeme gün sayısının borçlanma ile kazanılacağı durumlarda ihya talebinin geçerli olabilmesi için ihya ve borçlanma taleplerinin birlikte bildirilmesi gerekmektedir.
Unutulmamalıdır ki, üç durumda yaşlılık toptan ödemesi ihya talepleri kabul edilmemektedir:
1. İhya talebi öncesinde, yeniden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmeyenler,
2. Toptan ödemeyle tasfiye edilen sigortalılık süreleri dışında yeni bir sigortalılık süresi tespit edilemeyen,
3. Borçlanacak herhangi bir süresi bulunmayanların,
Yaşlılık toptan ödemesi ihya talepleri kabul edilmemektedir.
