Özellikle eklem sağlığı, kıkırdak bütünlüğünün korunması ve onarımına yönelik olarak kemik erimesi, kireçlenme gibi hastalıklarda önerilen kollajen hidrolizatı, denatüre edilmemiş kollajen veya jelatin taşıyan besin desteği ürünler vücudumuz için gerekli peptit ve amino asitler (glisin, prolin, hidroksipirolin) bakımından zengin bir kaynaktır. Bu bakımdan gerek besleyici ve gerekse yaşlanmayı geciktirici (antiaging) olarak da önerilmektedir. 

Nitekim son zamanlarda basın organlarında sıklıkla kollajen kaynağı olan ”kemik suyunun” insan sağlığı için önemine sıklıkla değiniliyor. Dolayısıyla kasap ve marketlerde hazır halde ambalajlanmış kemikler veya kemik suyu satıldığını gözlüyorum. Ancak burada bir uyarıda bulunmakta yarar var; bazı kemik suları sodyum ve potasyum bakımından zengin olduğundan böbrek hastaları ve tabi ki diyaliz hastalarının hekime sormadan kendi kendilerine bu ürünleri kullanması önerilmiyor.  

Mevcut kollajen ürünleri arasında en etkilisi ufak molekül ölçüsü nedeniyle daha iyi emilebilen kollajen hidrolizatı. Ancak diğer ürünler gibi, yani denatüre edilmemiş kollajen veya jelatin, kemik suyu da vücuda emilebilmesi için bağırsaklarda ufak yapıda peptit ve amino asitlere parçalanabiliyor. Fakat ne derecede yeterli emilebilen peptit ve amino asit seviyesine erişebildiğini bilemediğimizde kireçlenme gibi eklem hastalıkları veya diğer sağlık sorunlarında yeterli tedavi cevabının sağlanabilmesi mümkün olamayabilir. Nitekim yürütülen klinik çalışmada kollajen hidrolizatının kireçlenme (osteoartrit) şikâyetlerinde bu amaçla yaygın olarak reçetelenen glukozaminden daha yüksek etkinlik gösterebildiği bildiriliyor. Uygulamalarda önemli bir diğer anahtar kelime “süre”. Bir klinik çalışmada üç ay uygulama ile kalça, diz, dirsek, omuz, el gibi eklemlerde ağrı şikâyetlerinde belirgin bir gelişme sağlanamazken, kullanım süresi 6 aya uzatıldığında etkili olduğu gözlemlenmiş.   

Kollajen hidrolizatının kas gücünün artırılmasında etkili olabildiği yine bir klinik çalışma ile gösterilmiş. İleri yaşta sarkopeni (yaşa bağlı kas kaybı) hastalarında 3 ay süreyle egzersizle birlikte günde 15 gram kollajen peptitleri verilmesi ile kas kitlesinde ve kas gücünde plasebo (etkisiz) içecek verilen hastalara göre belirgin bir artış sağlanmış. 

Kollajen destekleri güvenli mi? 

Yaşlanmayı geciktirmek üzere veya eklem sağlığını korumak, eklemlerde ağrıyı hafifletmek ya da tedavi amacıyla kullanılan Kollajen hidrolizatları, kollajen peptitleri ve benzer bileşime sahip kollajen destekleri genel olarak güvenilir ve iyi tolere edilebilir ürünlerdir. Ancak her zaman olduğu gibi ender olarak hassas bireylerde bazı gastro-intestinal şikâyetler, karaciğer değerlerinde bozulma ya da ciltte döküntü-kaşıntı gibi belirtiler görülebilmektedir. Özellikle balık veya sülfit taşıyan besinlere alerjik yapıda olan kişilerin kollajen destekleri kullanması önerilmemelidir.   

Kolay kırılan tırnaklar 

Kollajen desteklerinin kolay kırılan tırnak sorunu için çözüm olabileceği bir çalışma ile gösterilmiş. Günde 2,5 gram biyoaktif kollajen peptit karışımı suda çözülerek verilen bayanlarda altı ay sonunda tırnak kırılganlığının uygulamadan önceki döneme göre yüzde 42 azaldığı, tırnak uzamasının yüzde 12 arttığı bildiriliyor. Bir başka çalışmada 6 ile 9 ay süre ile günde 2,5 miligram B-7 vitamini (biyotin) uygulanması ile tırnak kalınlığının yüzde 25 arttığı ve tırnaklarda çatlama, yarılma gibi şikâyetlerde azalma sağlandığı gözlemlenmiş. Tırnak kırılmalarında demir ya da mağnezyum eksikliği de rol oynayabiliyor.