Gerçekten merak edilen bir konu fakat sadece bizde değil, neredeyse bütün dünyada böyle. Bazı insanlar dinî inancı gereği endişe ediyorlar, acaba din toplumsal hayatımızdan uzaklaşıyor mu diye. Bazı kişiler, tam tersine din hayatımızdan çekip gitsin diye düşündüklerinden merak ediyorlar. Akademik ve entelektüel amaçlarla konuya yaklaşanlar da söz konusu. Aslında Batı’da sorunun kaynağında modernleşmeye paralel olarak dinin toplumsal hayattaki etkisini ve görünürlüğünü yitirdiğine veya yitireceğine dair yaklaşımlar var. 

LAİKLER DAHA ÇOK MERAK EDİYOR

Türkiye’deki tartışmaların niteliği Batıdan farklı mı? 

Batı’daki tartışmalardan bağımsız değil, hatta başlangıçta tamamen bununla bağlantılı idi. Çünkü laikliğe paralel olarak seküler bir toplum haline gelmemizi isteyenler, batılılaşma ve batıcılaşmayı sekülerleşme olarak anlıyorlardı. Şimdi de böyle yaklaşanlar var. Kanaatimce Türkiye’de sekülerleşmeyi seküler bir toplum arzusunda olanlar daha çok merak ediyorlar. Türkiye’nin sekülerleşmesini hayat memat meselesi olarak görenler, geleceğimizi daha çok seküler hale gelmeye bağlayanlar, daha bir sekülerleşmemiz için ne gerekiyorsa yapmaları gerektiğine inanıyorlar. Bunun için bütün mühendislik projelerini ve araçlarını devreye sokabiliyorlar, sokmuşlardır. Bunlara göre toplumsal anlamda ne kadar dinden uzaklaşırsak, ne kadar sekülerleşirsek, o kadar uygar, modern, gelişmiş oluruz. 

DÜNYAYA SAPLANIP KALMA ENDİŞESİ

Dindarlar nasıl bir merakla merak ediyor? 

Dindarların merakı, inançlarının bir gereği olarak kendini gösteriyor. Onlar, dinden uzaklaşmanın, dünyaya saplanıp kalmanın, dünyevileşmenin, dinin toplum hayatındaki etkisini yitirmesinin, insanlara kaybettireceğini, insanları mutsuz kılacağını düşündüklerinden acaba dünyevileşiyor muyuz diye merak veya endişe ediyorlar. Bu endişelerini ortaya koyarken kimi zaman aşırı yaklaşım veya abartılı söylemlere başvurabiliyorlar, öldük, bittik, Allah’a hesap veremeyiz gibi. Nihayette din, toplumsal bir olgu. Din, toplumsal hayatta yaşanan, toplumsal münasebetleri etkileyen, toplumda görünen boyutlarıyla varlık bulan bir sistem, bir olgu. Bu yönüyle konuya bakılırsa, hangi neden ve saikla olursa olsun, son tahlilde insanlar dini, dindarlığı, dindarlık düzeylerimizi merak ediyorlar. 

DİNDARLAR STRES ALTINDA KALDI 

Dünyevileşme endişesi dindar kesime ait bir olduğuna göre, neyin işareti sayılmalı?

Kimi zaman aşırı telaşla acaba dünyevileşiyor muyuz diye endişeye kapılanlar, ortalığı ayağa kaldıranlar oluyor. Yeni yeni daha rahat, daha sağlıklı yaklaşımlarda bulunmaya başlandığı söylenebilir. Durum böyle ise, bu iyiye işarettir. Şunu asla unutmamak lazım: Türkiye’de modernleşme ve ona bağlı olarak ele alınan sekülerleşme veya dünyevileşme, hep dini gerilim aracı yaparak tartışılmıştır. Din kendini devletin, siyasetin sahibi gören kişi veya gruplarca bir sorun olarak görülmüş ve dinini yaşamaya çalışanlara karşı da bu sorunlu bakışla yaklaşılmıştır. Böyle yaklaşanlar hala var. Dolayısıyla dindar kesimler, probleme, bu gerilim konusunun bir parçası olarak stres altında yaklaşabilmiş, hatta acaba sekülerleşiyor muyuz endişelerini de bu stres ve gerilim psikolojisiyle dile getirmişlerdir. Halbuki sağlıklı bir şekilde ve bilimsel olarak gerçekten durumumuz nedir diye tartışılabilir, araştırılabilir. 

28 ŞUBAT ÜZERİMİZDEN SİLİNDİR GİBİ GEÇTİ

28 Şubat toplumun sadece dindar kesimine yönelik olması nedeniyle diğerlerinden farklı bir darbe idi. Dindar insanlar sadece temel hak ve özgürlüklerini kullanmak istedikleri için resmen biçildi. Bu zulme maruz kalıp inancından da e demokratik haklarından da vazgeçen insanların mı dünyevileştiğini konuşuyoruz? Burada bir çarpıklık yok mu? 

Herkesin, ama öncelikle dindarların üzerinden silindir gibi geçen bir darbe idi 28 Şubat. 12 Eylül askeri darbe sürecinin daha da derinleştirildiği ve dinin hedef yapıldığı bir darbedir. Bu meşum darbe, dindar kesimlere acımasızca yüklenirken, dinî kimlik ve yaşantılarıyla kamuda yer almaları engellenirken, İmam-Hatip Liselerine ciddi müdahaleler yapılırken, İlahiyat Fakültelerinin içi boşaltılmaya çalışılırken, evet bütün bunlar yapılırken yine o malum paralel dinî yapı, darbecilerle işbirliği içindeydi, bağlı oldukları küresel güçler, onlara öyle bir rol biçmişlerdi. İHL’lere ve İlahiyatlara müdahaleler yaparak en ciddi rakiplerini zayıflatmak, onların arasına grup halinde sızmak ve o kurumları da kendi istedikleri hale getirmek ve yönetmek amacıyla darbede rol almışlardır. Nitekim 28 Şubat darbesinden sonra okullara hücumla girdiler, öğrenciler yerleştirdiler, memurlar, öğretmenler, öğretim elemanları yerleştirmeyi başardılar. İnançlarının gereğini yerine getirmede karşılaştıkları yasaklarla mücadele edenlere en çok FETÖ mensupları zarar vermiş, onların mücadelelerini sulandırmaya çalışmıştır. Nitekim yasakları en başta uygulayanlar onlardı.

İKTİDAR BÜYÜK BİR İMTİHANDIR

Şimdi can alıcı bir nokta da, 28 Şubatta ağır yasaklamalara, baskılara maruz kalan insanların iktidara gelmeleriyle birlikte ortaya çıkan yeni sürecin tanımlanması meselesidir. İktidar olmak başlı başına bir imtihandır, hem de büyük bir imtihan. Bu imtihanı dindarlar göze aldılar ve iktidar oldular. Tabloya bütün olarak bakıldığında karşımızda dünyevileşme diyebileceğimiz bir durumu görebiliriz. Fakat bu dinden uzaklaşmayla aynı anlama gelen bir dünyevileşme değildir. Ona kalırsa dindarlıkta da, dinin toplumsal hayatta, kamusal alanda görünür olmasında da önemli canlanmalardan bahsedebiliriz. Fakat AK Parti’nin kendi içinde önemli değişim ve dönüşümler yaşadığını da eklemek gerek.