İşsizliğin yoğun olduğu dönemlerde veya yerlerde doğrudan veya yüklenici eli ile toplum yararına bir iş ya da hizmetin gerçekleştirilmesi yoluyla özellikle istihdamında zorluk çekilen işsizlerin çalışma alışkanlık ve disiplininden uzaklaşmalarını engelleyerek işgücü piyasasına uyumlarını amaçlayan ve bunlara geçici gelir desteği sağlayan programlara Toplum Yararına Programlar (TYP) denmektedir.
‘Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliği’nde yapılan son değişiklikle SGK’dan dul ve yetim aylığı alan işsizlere de söz konusu programlara katılma hakkı verildi. (RG-12/2/2016-29622 )
Böylece, dul ve yetim aylığı alan işsizlere, SGK’dan aldıkları maaşın yanı sıra TYP katılımcılarına 18 ay süresince verilen gelir desteğinden de yararlanabilmeleri imkanı sağlandı.
İşte detaylar:
A-Süre ve yararlanma
1) TYP’lerde haftalık süre kırk beş saattir.
2) TYP uygulama süresi, her bir program için dokuz aydan fazla olamaz.
3) Katılımcılar için yararlanma süresi, on iki ay içerisinde ayrı ayrı olarak veya bir defada en fazla dokuz aydır.
4) Bir katılımcı aynı kurum veya kuruluşla düzenlenen TYP’den en fazla on sekiz ay yararlanabilir.
B-Katılım şartları ve başvuru
TYP’ ye katılmak için;
a) İŞKUR’a kayıtlı işsiz olmak,
b) 18 yaşını tamamlamış olmak,
c) Emekli ve malul aylığı almamak,
ç) Öğrenci olmamak (açık öğretim öğrencileri hariç) şartları aranır.
Başvuru, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine yapılır.
C-TYP’ ye devam zorunluluğu ve izin
1) Katılımcıların TYP’ ye devamı zorunludur. Katılımcılar on dört güne kadar ücretsiz izin kullanabilir.
2) Sağlık sorunları, evlenme, doğum ve birinci derece yakınlarının vefatı ve benzeri durumlar da on dört günlük ücretsiz izin kapsamında değerlendirilir.
Mazeretsiz olarak TYP’ den ayrılanlar veya kendi kusuru nedeniyle ilişiği kesilenler ile yararlandığı TYP bittikten sonra İŞKUR tarafından teklif edilen niteliklerine uygun en az üç iş teklifini mazeretsiz olarak kabul etmeyenler, son yararlanma tarihi üzerinden yirmi dört ay geçmedikçe yeni bir TYP’ ye başvuramazlar. (Dul aylığı alanlar ile 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na göre yetim aylığı alanların SSK’lı işe girmeleri halinde dul ve yetim aylıkları kesilmez.)
D-Katılımcılara yapılacak ödeme
1) Her bir katılımcıya yapılacak ödeme, asgari ücret tespit komisyonu tarafından belirlenen günlük asgari ücret miktarının katılım sağlanan gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktardan oluşur. Ödemeler, bir ay kesintisiz katılım sağlayanlar için otuz gün üzerinden yapılır.
2) Yapılacak ödemenin hesaplanmasında, hafta tatili günleri de dikkate alınır ve bu günlere ait ücret tam ödenir.
Sonuç olarak, işsizlerin çalışma alışkanlık ve disiplininden uzaklaşmalarını engelleyerek işgücü piyasasına uyumlarını amaçlayan ve bunlara 18 aya kadar gelir desteği sağlayan, Toplum Yararına Programlara dul ve yetim aylığı alan işsizlerin de katılabilmesi, yapılan yönetmelik değişikliği ile mümkün hale gelmiştir.