Zaman geçtikçe, Obama’nın Suriye konusunda ciddi hata yaptığı ve karizmayı çizdirdiği- yolundaki görüş ağırlık kazanıyor. Öte yanda Şam’ın zaten yakın zamanda arıza çıkartacağı ve Obama’ya hatayı düzeltme fırsatı vereceğine inananlar da fazla. Washington’da açıkta konuşanlar, Beşar’ın mutlaka elini yanlış oynayacağını ve tekrar köşeye sıkışacağını düşünmekteler. Açıkta konuşmayanlar ise, yönetim yetkilileri ve karar verenler.
BM kimyasal raporu belki suçlu tarafın adını söylemiyor ama, kimyasal taşıyan roketlerin, rejimin elindeki roketler olduğunu yazıyor: 12 cm çapında, seri imalat ürünü ve gazı hassas biçimde atmosfere dağıtan düzeneklere sahip roketler... Amatör direnişçi imalatı olamaz- demeye getiriyor. Geldikleri yer ve atıldıkları hedefler belli... Ayrıca Beşar’ın kimyasal depolarının listesi için haftalarca süre talep etmesi, anlaşmaya uymayacağının diğer işareti sayılıyor. Yani yine gerilim tırmanacak.
Bu süre içinde Obama’ya önemli eleştriler gelmeye başladı. Eleştriler muhalefetten ya da moda deyimle -savaş meraklısı şahinlerden- değil... Obama’nın çok yakınından: Obama’nın Savunma Bakanlığını yapmış iki siyasetçi, Robert Gates ve Leon Panetta, Başkanın Suriye siyasetini topa tuttular. Aylar önce başkanın en yakınında halef-selef Savunma Bakanlığı yapmış kişilerden söz ediyoruz. Bu ikili bakan olmadan önce tesadüf, CIA başkanlığı da yapmıştı.
Gerçi Obama, eşi Michelle’in de Suriye harekatına karşı olduğunu söylemişti ama iki eski savunma bakanı yengeden daha kuvvetli tezler öne sürdüler.
Gates: Sınırlı bombardıman yanlıştı, ama Kongre’ye gitmek daha yanlıştı- dedi... Panetta da: Kırmızı Çizgi çizip, sonra unutursan, karizman çizilir- demeye getirdi.
Panetta’nın tam lafı: ABD Başkanı kırmızı çizgi çizerse, ülkenin kredibilitesi de o sözün tutulmasına bağlı olur... Başkan kararı verdiyse, o zaman sınırlı bombardımana emir verir, Esad’ın peşinden gidilir. Ve de dünyaya gösterilir ki, çizgi çizdiysek, söz verdiysek, yaparız. Yorum baştan sona doğru... Sözün senettir, ta ki ilk kavşağa kadar.
Gates ise planlanan sınırlı bombardımanın, yani gemilerden 2 gün Cruise füzesi atıp sonra da eve dönmenin bir strateji olmadığını vurguladı. Bombardımanı zaten yönetim yetkilileri küçülte küçülte önemsizleştirip -inanılmaz ölçüde küçük- hale getirmişlerdi.
Gates, Başkanın Kongre’ye gitme kararının da yanlış olduğunu söylüyor: Reddedilirse Başkan görev süresi sonuna kadar prestij kaybı yaşardı ve ülke zayıflardı. Eski savunma Bakanı ve CIA Başkanı, bombardıman yerine güvenilir direnişçilere destek verilmesi ve Beşar’ın yakın çevresine baskı yapılıp Beşar’ı devirmelerinin teşvik edilmesini önerdi ki, bu son seçenek makul duruyor. Gates ilk dalga harekattan sonra Beşar’ın karşılık vermesi halinde ikinci harekat gerekeceğini, ve -istenmeyen sonuçlara uzanan harekatlar- konusunda Irak, Afganistan ve Libya’nın örnek oluşturduğunu söylüyor.
Sonuçta Suriye meselesi ABD için kapanmadı. BM’de şimdilik gölge oyunu var. Rusya öne geçti, ama Şam esas rengini zamanla gösterecek. Beşar ABD TVsine verdiği demeçte -Kimyasalları imha etmek 1 yıl alır, masraf için de 1 milyar dolar lazım- diye hemen iktidar garantisi istedi, hem de tazminat pazarlığına kapı açtı. 1 milyar doları -fidye- diye okumak gerekir. Peki Rusya ne yapacak ? Eski Savunma Bakanı Gates’e -Batı Putin’e güvenmeli mi?- diye soruyorlar. Gates de: ‘Dalga mı geçiyorsunuz?’ diye karşı soru soruyor. Son dönemdeki Suriye gelişmelerine bu soru gayet uygun bir özet.
twitter.com/selimatalayny
