Bir önceki yazımda “Anne Babalık Atölyesi” üzerine çalıştığımı yazmıştım. O yazıda anne babaların bilmesi gereken dört meseleyi yazmıştım. Bunlar; çocuğun sır oluşturmaması, cinsel istismara uğrayan çocuktaki değişimleri fark etmek, evin psikolojik tansiyonunu/atmosferini iyi tutma, aile fertlerinden birinin ölümünü yaşaması meseleleriydi. Bugünkü yazımda bu yazı dizisine devam edecek ve anne babaların bilmesi gereken diğer meselelerden bahsedeceğim.
***
Anne babalar nerede çocuklar orada: Anne babaların anne babalık yaparken mutlaka bilmesi gereken meselelerden biri de “Anne baba nerede çocuklar orada” ilkesidir. Çünkü klinik deneyimimizde anne babaların örneğin Almanya’ya giderken çocuklarını anneanneye veya babaanneye bırakmalarının ne kadar travmatik olabildiğinin öykülerini dinliyoruz. İkinci sık travmatik senaryo da yeni çocuğu olan ve bunalmış bir annenin diğer çocuğu annesine veya kayınvalidesine birkaç aylığına bile olsa göndermesi. Bu iki durumda çocuklarda psikolojik travmaya ve dolayısıyla da hayat boyu devam eden olumsuz psikolojilere sebep olabiliyor.
Çocuklar anne babadan ne kadar ayrı kalabilir: Klinik ortamda sık dinlediğimiz travmatik senaryolardan biri de sıklıkla babaların bazen de annelerin evden uzun süreli ayrı kalması ve çocukların onların yoksunluğunu çekmesidir. Örneğin yurtdışına çalışmaya giden ve yılda bir iki kez gelen baba veya kariyeri için çocuğunu bırakarak çalışma veya eğitime giden anne çocukta olumsuz kalıcı psikolojilere sebep olabiliyor. Anne babaların bu durumların çocukları için risk oluşturduğunu bilmeleri gerekiyor.
***
Aile apartmanı çalışması: Aile apartmanı bizim toplumumuza özgü uygulamalardan biri. Aile apartmanında yaşamak bir açıdan çocuklar için oldukça olumlu bir ortam sağlayabilirken aynı zamanda büyük bir risk içermektedir. Aile apartmanında nene, dede, amca, teyze ve kuzenlerle beraber yaşamak çocuk için zengin bir sosyal ortam oluşturabilir. Özellikle kuzenlerle yapılan arkadaşlık çocuk için oldukça pozitif bir deneyim olabilir. Nitekim olumlu anılar çalışmamızda bu durumu gösteren anılar topladık. Öbür yandan evlere kolay girip çıkabilme, farklı yaşlardaki kuzenlerin aynı odalarda kolaylıkla gözden uzak bir şekilde kalabilmesi taciz yaşantılarına zemin hazırlayabilir. Nitekim klinik pratiğimizde aile apartmanında yaşanan birçok taciz öyküsü dinliyoruz. İki durumu beraber değerlendirirsek aile apartmanında yaşayan anne babaların büyük aile içinde nelere dikkat edecekleri konusunu bilmeleri gerekiyor.
Boşanma sürecini yönetme: Boşanma çocuk için de zor bir deneyim olmakla beraber anne babaların nasıl boşandıkları çocukların gördüğü zararı belirleyen etkenlerden biri. Bu sebeple toplumsal düzeyde eğer boşanma kaçınılmazsa “Çocukları gözeten bir boşanma süreci” bilgisinin yaygınlaştırılmasına ihtiyacımız var. Çocukların boşanma sürecine hazırlanması, boşanma sürecinde kavgaların parçası haline getirilmemesi, boşanma süreci ve sonrasında çocukların hem anne hem de babaya ulaşabilmesi, eşten boşanmanın çocuklardan boşanma anlamına gelmediği meselelerindeki iyi uygulamaların anne babalar tarafından öğrenilmesi gereklidir.
