Atopik dermatit veya alerjik ekzema, kuru cilt kuruluğu ve şiddetli kaşıntı şikâyetleri ile seyreden süreğen bir iltihaplı cilt hastalığıdır. Hastalığın gelişiminde çevre, kalıtım ve bağışıklık sistemi gibi farklı etkenlerin rol alması nedeniyle etkin tedavi stratejisi belirlenmesinde güçlükle karşılaşılmaktadır. İltihaplı bir hastalık olması nedeniyle tedavide kortizonlu merhemler uygulanmaktadır. Ancak özellikle erken çocukluk döneminde (ilk beş yaş) görülmesi nedeniyle aileler bu tip ilaçların uygulanmasından çekinmekte, daha güvenilir seçenekleri tercih etmektedir.
İncir meyvesi ve yaprakları üzerinde yürütülen araştırmalarda iltihap (antienflamatuvar), oksidatif hasar (antioksidan) ve enfeksiyon (antimikrobiyal) gibi atopik dermatit gelişiminde rol oynayan etkenler üzerinde etkili olabildiği gösterilmiş. Ayrıca amino asitlerin yanı sıra çinko, kalsiyum, mağnezyum ve bakır gibi yara tedavisinde rol oynayan mineraller bakımından zengindir. Bu bulgulardan hareketle yürütülen bir klinik çalışmada (randomize, plasebo kontrollü, çift-körlü) kuru incir meyvesinden hazırlanan sulu özütün atopik dermatit şikâyetleri üzerindeki etkileri incelenmiş.
100 gram kurutulmuş incir meyvesi yıkandıktan sonra 200 mililitre su içerisinde oda sıcaklığında bir saat bekletilmiş. Ardından karışım 10 dakika kaynatılmış ve soğuduktan sonra meyveler sıkılarak posası ayrılmış. Sulu kısım ocak üzerinde kısık ateşte bal kıvamına gelinceye kadar suyu uçurulur. Bu yoğunlaştırılmış özüt bir krem bazı içerisine yüzde 8 derişimde olacak şekilde karıştırılarak merhem hazırlanır.
Onbeş yaşından küçük ve atopik dermatit teşhisi konmuş (SCORAD indeksi ile derecelenmiş) 59 çocuk hasta üç gruba ayrılarak bir gruba incir merhemini hazırlamakta kullanılan “krem bazı” (plasebo), bir gruba “incir merhemi”, diğer gruba ise Hidrokortizon krem (%1) (referans ilaç) uygulanmış. Uygulama 14 gün süresince günde 2 defa yapılmış ve sonuçlar başlangıç ve 14 gün sonra SCORAD indeksi değerleri karşılaştırılarak değerlendirilmiş.
Süre sonunda yapılan değerlendirmede referans ilaç (hidrokortizon) ve incir merhemi uygulanan grupta SCORAD indeksi, kaşıntı şikâyeti gibi incelenen değerlerde belirgin bir iyileşme gözlenirken plasebo grubunda hiçbir olumlu gelişme gözlenememiş. Dikkat çekici husus, incir merheminin, hidrokortizona göre çok daha etkili olması.
Uygulama tamamlandıktan sonra hastalar 14 gün takip edilmiş. Bu izleme süresi sonunda incir merhemi uygulanan hastaların yüzde 70’inde atopik dermatitin tamamen iyileştiği, hidrokortizon uygulanan hastalarda ise yüzde 57’sinde tam iyileşme sağlanabilmiş. İncir merheminin herhangi bir olumsuz etkiye yol açmadığı vurgulanmış.