Oğlum ve kızım ne yazık ki tırnak yiyor. Biz anne babalar bu durum karşısında nasıl bir tavır sergilemeliyiz? Uzman Psikolog Yeşim Çaylaklı’ya sordum, işte yanıtları...
Eski canavar geri döndü... Kerem ve Elvan, bir süredir tırnaklarını yiyor. Bu nedenle hayli canım sıkkın. Çünkü daha evvelden de gördüm ben bu filmi. Her ikisi de hem heyecanlandıklarında hem de sıkıldıklarında tırnaklarını yiyor. Yani yiyor dediysem elleriyle üstten üstten koparıyorlar. Kerem’in okuldan önce kısa bir süre yaşadığı bu durum, tırnak yiyen başkalarını görünce depreşti. Bakıyorum da çocukların büyük bir kısmının tırnakları pek iyi durumda değil. Hal böyle olunca, bir uzmandan görüş almak da kaçınılmaz oldu. Prima Uzman Kurulu Üyesi Uzman Psikolog Yeşim Çaylaklı ile konuştuk bu durumu. Çaylaklı, farklı nedenler olduğunun altını çiziyor: “Tırnak yeme davranışı; çocuğun baş etmede zorlandığı durumlarda, stres ve gerilim anlarında veya heyecan duyduğu zamanlarda başvurduğu bir rahatlama aracı olarak düşünülebilir. Eğer acıya rağmen tırnak yemeyi sürdürüyorsa bunun ardında bir haz duyma ihtimalini de unutmamak gerekir. İstekleri engellenen veya baskı hisseden çocuklar yaşadıkları zor hislerle baş edebilmek adına tırnak yiyebilir. Örneğin, kendini güvensiz ve değersiz hisseden çocukların; aşırı kaygılı çocukların, gerilim, korku, öfke, sıkıntı gibi duygularını kelimelerle ifade etmekte zorlanan çocukların tırnak yeme davranışıyla iç dünyalarındaki gerginliği ve gerilimi boşaltmaya çalıştığını gözlemleyebiliyoruz.”
ALTERNATİF YÖNTEMLER
Genellemeler her çocuk için geçerli değil tabii... Yine de uzmanların söylediklerini kulak arkası etmemek gerekiyor. Tırnak yeme ile rahatlama, gerilimi boşaltma arasında bir bağ olduğu öğrenildikten sonra tırnak yemenin tekrarlanma olasılığı yüksekmiş. Bunun bir davranış bozukluğu olarak düşünülmemesi ve ardındaki nedenlerin araştırılması gerektiğini söylüyor, Çaylaklı: “Olası duygusal nedenler anlaşıldıktan sonra yoğun duygular hissettiği anlarda (sıkıntı, öfke, hayal kırıklığı gibi) tırnak yemeye alternatif olarak deneyebileceği birtakım yöntemler hakkında çocukla konuşulmalı. Örneğin, nefes alma tekniklerine başvurma, fiziksel olarak duyguları boşaltma (çığlık atma, kağıtları parçalama gibi) veya eliyle yumuşak bir topu sıkma bunlardan bazıları.” ‘Tırnağını yeme, çek elini ağzından’ gibi ifadelerin mevcut durumu daha da kötüleştirebileceğine işaret eden Çaylaklı, anne babalara şu önerilerde bulunuyor: “Kendini üzgün hissettiğin zamanlarda tırnak yediğini görüyorum, benimle konuşmaya ne dersin, gibi ifadeler kullanarak çocuklarınızı dinlemeyi ve anlamayı deneyebilirsiniz.”
YARGILAMAYIN
Tırnak yemeye neden olan duygular, düşünceler veya durumlar anlaşıldıktan sonra alternatif yöntemler sunabilirsiniz. Evde çocuğun gergin hissettiği zamanlarda rahatlaması için ona özel bir alan oluşturabilirsiniz. Çocuklarınızla baş etmesi zor duygular hakkında konuşabilirsiniz. Onların yaşına göre bir kitap seçerek hikayedeki kahramanın yaşadığı korku, kaygı veya üzüntü gibi duygular karşısında neler yaptığı hakkında konuşabilirsiniz. Kendisinin benzer duygular yaşayıp yaşamadığını sorabilirsiniz. Eğer yaşıyorsa, bu duyguların onu nasıl etkilediği, davranışlarını nasıl değiştirdiği hakkında sohbet edebilirsiniz. Yargılayıcı, müdahale edici bir tavır yerine anlayışlı ve sevecen bir tutum sergileyebilirsiniz çünkü çocuklar her zaman anne babaları tarafından sevilmek ve beğenilmek ister! Tüm bu önerilerin işe yaramadığını düşünüyorsanız, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanızda yarar var.
