Kadın çalışanların, kariyerlerini sürdürürken bir yandan da anne olmaları yükümlülüklerini artırabilmektedir. Çalışan annelerin iş hayatında kalmaya devam etmelerini sağlayabilmek amacıyla 4857 sayılı İş Kanunu'nda çeşitli düzenlemeler yer almaktadır.
İş Kanunu'nun 74'üncü maddesinde süt iznine ilişkin "Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır." hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki hükümden anlaşılacağı üzere süt izni çalışan annelere çalışma gününün belirli saatlerinde verilmesi gereken bir haktır. Böylelikle hem çocuğun gelişimi sağlanırken hem de kadın çalışanın çalışma hayatını sürdürmesi mümkün hale gelmektedir.
Ancak süt izninin günlük kullanımı, özellikle İstanbul gibi büyük metropollerde çalışan anneler açısından zaman zaman zorludur. Nitekim büyükşehirlerde kadın çalışanın ikameti ile işyeri arasındaki mesafe fazla olabilmektedir.
Diğer yandan "Süt İzni" düzenlemesine ilişkin esas amacın çocuğun, günün belli saatinde emzirilmesi olduğu unutulmamalıdır. Bu amaç doğrultusunda hukuki düzenlemenin günlük olarak yapılmış olması olağandır.
Çalışan anneler süt iznini çalıştıkları gün bazında kullanabilmektedir. Diğer bir ifadeyle o gün fiilen çalışmayacak işçi süt izni de kullanamayacaktır. Dolayısıyla süt izninin hesaplamasında ücretli ve ücretsiz izin dönemleri, ulusal bayram ve genel tatil günleri, hafta tatili, yıllık izin gibi çalışılmayan günler dikkate alınmamalıdır.
Günümüzde çeşitli işletmelerde süt izninin günlük kullanımının yanında toplu olarak kullanılmasına ilişkin uygulamaların hayata geçirildiği bilinmektedir.
Süt izninin toplu olarak kullanılması İş Kanunu'nun amacına uygun değildir. Aynı zamanda olası denetimlerde denetmenler tarafından eleştiri konusu yapılabilmektedir.
Günlük bir saat otuz dakika süt izni olan kadın çalışan, ilgili sürede ücretini tam olarak alacaktır. Diğer bir anlatımla süt izni süresince kadın işçi çalışmış gibi sayılacaktır. Nihayetinde süt izni çalışma süresinden sayılacaktır.
Süt izni hakkının verilmemesi 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 26/1-n maddesi uyarınca, yönetmelik hükümlerine aykırılık nedeniyle idari para cezası gündeme gelecektir. İdari para cezasının tutarı 2024 yılında 12.288 TL ile 36.864 TL arasında işyerinin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre değişmektedir.
Nihayetinde kadın çalışanlara süt izni günlük olarak verilmelidir. Toplu olarak süt izni kullanımı iş mevzuatı bakımından uygun görülmemektedir. Ancak büyük şehirlerde günlük süt izni kullanımı zorlaştığında çalışanların yazılı talebiyle süt izninin haftada bir gün olarak kullanılması da uygulama olarak tercih edilebilmektedir.
Bugün 8 Mart 2024, Dünya Kadınlar Günü. Bu vesileyle; hayatımızın her anında sevgileri, emekleri ve fedakârlıkları ile dünyamızı güzelleştiren, yaşama değer katan tüm kadınların 8 Mart Dünya Kadınlar Gününü kutluyorum.
