Amerikan Merkez Bankası FED’in çarşamba gecesi aldığı karar, 2014 boyunca piyasa dostu bir FED göreceğimizi teyid ediyor. Piyasa dostu FED demek, ABD’de çalkantıyı en azda tutacak ve sert faiz artışını dizginleyecek, kargaşaya izin vermeyecek, sıkışırsa da daha para saçacak bir FED demek. FED’in ayağını gazdan biraz çekmesi, musluğu az kısması, ABD faizinin yükseleceği anlamına gelmiyor. FED 2014’te faiz artışından uzak kalacak ve piyasanın da faiz artırmasını önleyecek. Faizin istikrarlı olması doları zıplatmaz. Dolar likiditesi sürecek. Kısıntının etkisi yılın büyük bölümünde fark edilmeyecek.
Altı ay önce mayısta FED’in kısma iması ortalığı karıştırmıştı. Şimdi ima yerine uygulama geldi, ancak kararı duyan ABD borsaları rekor tırmanışa geçti. Piyasa aylık alımlarda azalma olsa bile düşük faiz ortamının süreceğini görüyor. Hem de en az 2015 başına kadar.
FED’in artık daha iyi bir ABD ekonomisi gördüğü anlaşılıyor. Daha iyi bir ABD ekonomisi demek -ABD’den dünyaya daha az sorun yayılması- anlamına gelir. Daha iyi bir ABD ekonomisi, Başkan Obama için elzem. Kasımda ara seçim var. Temsilciler Meclisi’nin tamamı, Senato’nun da üçte biri yenilenecek. Meclis, muhalif Cumhuriyetçiler’in denetiminde. Muhalefet, Demokratlar’ın çoğunlukta olduğu Senato’yu ele geçirmek istiyor. Seçim sonucu ekonomiye de bağlı. Halkın kendini iyi hissetmesi halinde Obama kazançlı çıkar. İyi his için de istihdamın artması, konut sektörünün düzelmesi gerekiyor. Diğer yan konular da var. Obama’nın herkese sağlık sigortası programı iyi başlamadı. Sigorta hem bireylere hem de işverene pahalı geliyor. Sistem karıştı... Diğer yan konu, okullarda sokaklarda güvensizlik ve silahlanma furyası.
Bütün bunların üzerinde, ekonominin daha iyi gitmesi gerek. FED’in siyasi nedenlerle ekonomiyi desteklediğini ima etmiyoruz. FED iyi ekonomiyi kendi görevi gereği istiyor. Ancak iyileşmenin siyasi sonuçları var.
Yani FED çalkantı istemiyor. Çalkantıyı önlemeyi amaçlıyor. Verdiği desteğin borsayı yükseltmesine bir itirazı yok. FED desteğe başladıktan bu yana borsadaki tırmanışı tanımlamak için Balon ve Köpük terimleri kullanılıyor ve yanlış kullanılıyor. Bu kelimeler, yükselişin ardından çöküş beklentisini yansıtıyor, ancak doğru değil. Balon, 2008 krizi benzeri çöküşü yaratan -büyük sorun- demek. FED ısrarla -Balon yok- diyor. Yok diyorlarsa yoktur... Köpük ise piyasalarda zaman zaman yaşanan normalden fazla değerlenmedir. Bu değerlenme Kâr satışı/Düzeltme diye anılan bazen yüzde 10’u da geçen satışlarla giderilir. Wall Street’te yüzde 10 satış 2.5 yıldır olmadı.
ABD’de FED piyasaya şefkatini sürdürecek. Asya’da Japonya FED’den bile çok parasal genişleme yapıyor, daha da yapacak. Çin tam anlaşılamayan hareketler yapıyor, ancak orada da esas, istikrar. Avrupa’dan şahsen kuşkuluyuz. IMF de kuşkulu ve AB’ye FED benzeri parasal genişleme öneriyor. AB ancak ciddi krizle karşılaşınca bu genişlemeye gider. Yoksa son dakikayı bekleyeceklerdir. Bu durumda yen ve dolar likiditesi sürer. Avrupa Merkez Bankası kafayı değiştirmedikçe yen ve dolar, Euro’ya karşı zayıf kalır.
Altın ise kendisine park edilen paranın borsaya gitmesi yüzünden düşüyor. Diğer neden de FED ile piyasanın iyi geçinmesi. İtişme olunca altın yükselir, ancak FED çatışma istemiyor. FED gerçek anlamda musluğu kapatmadığı için altının daha fazla değer kaybetmemesi beklenir, ancak 1.100 doları görüp, 2014 Mart’ından önce toparlanmayacağını savunan yorumlar dikkat çekici. Altının yükselmesi için ABD’de enflasyon olması lazım. FED şu an -enflasyon- duasına çıktı. Enflasyon varsa ekonomi de canlanıyor demek.
Bu ortamda ABD’de kriz havası yok. FED hata yapmadı, hata yaparsa, para saçarak hatasını düzeltiyor... Bu durumda ABD’den dünyaya ve Türkiye’ye bir olumsuzluk gelmez. Asya’da durum kontrol altında. Euro Bölgesi, Almanya’nın sabrına ve gücüne bağlı olarak gittiği yere kadar gider, ancak orada zayıf halkalardan sorun çıkmasını bekliyoruz. 2014’te Türkiye’ye dış ekonomik şok gelmez, hatta iç yatırım ortamının durumuna göre para gelir.
