ABD Başkanlık seçimine yedi gün var ve ABD’nin Doğu Yakası hiç hesapta olmayan büyük bir fırtınanın etkisi altında. Bu fırtına seçimi etkileyecek önemde... Aylar önce seçimin son dönemecinde beklenmeyen, umulmadık bir olayın patlak verip, seçmen kararını etkileme ihtimalinden söz etmiştik. ABD’de seçim kasımda yapıldığından, ekim ayında yaşanan bu duruma -Ekim Sürprizi- denmekteydi. Sandy adlı bu fırtınayla şimdi bir Ekim Sürprizi yaşıyoruz.
Fırtınanın etkisi altında yaklaşık 60 milyon kişi var. Bu nüfusun yaşadığı eyaletler, halen hızı saatte 100 km’yi aşan rüzgar ve şiddetli yağış altında. Fırtınanın şiddeti, seyri, bölgedeki başka kar fırtınasıyla birleşmesi, daha önce görülmemiş unsurlar taşıyor. Bu yüzden Canavar Fırtına, Korkunç Fırtına denmekte.
Fırtına ne yapar? Evleri yıkar, elektrik direklerini devirir, yolları kapatır... Rüzgar ve fırtına bir bölgeyi yaklaşık 48 saat sonra terk edecek. Ancak asıl sorunlar ondan sonra başlayacak. Kasım soğuğunda elektrik yoksa, ısınma da yok demek. Elektriğin yok olması, soğuk zincirine dayanan süpermarketlerin yiyecek stoklarının erimesi demek. Fırtınada elektriğini kaybeden bölgeler herşeyi seferber etseler bile ancak 9-10 günde yeniden elektrik sistemini kurabiliyorlar. Bunları, geçen yılki Irene tayfunundan biliyoruz. Irene, bu fırtınanın yarısı kadardı. Bunlar tam seçim arifesinde ülkeyi zorlayacak unsurlar. Yani seçmen can derdine düşecek. Fırtına, seçimin sağlıklı yapılmasını önleyecek boyutta.
Fırtınanın rotası da siyasi cilveler taşıyor. Siyasi olarak Obama ve Romney, kilit eyaletlerde mücadele ediyordu. 50 eyaletten 7 ila 9 tanesi ortada idi ve bunlarda çoğunluğu alan aday, başkanlığı garantileyecek idi. Bu eyaletlerden en az 4 tanesi, New Hampshire, North Carolina, Ohio ve Virginia, fırtınanın rotası üzerinde ve en çok hırpalanacak eyaletler arasında. Bu eyaletler Obama-Romney çekişmesine değil, fırtına etkisine bakacaklar. Yine fırtına rotasındaki bazı eyaletlerde erken oy verme işlemi başlamıştı. Fırtına ortada yokken bile isteyen, 6 Kasım’ı beklemeden oy verebiliyordu. Şimdi o süreç sekteye uğradı.
Adaylar açısından fırtına, kampanya zorlukları getririyor. Seçimin son haftası, adayların tüm hızlarıyla bu kilit eyaletlerde kampanya yapacakları zaman idi. Şimdi fırtına yüzünden önce adaylar buralara gidemeyecek. Hem ulaşım hem de seçmenle buluşmanın önünde engeller var... Son bir haftada bu eyaletlerde adaylar tam gaz radyo ve TV propagandası yapacaklardı. Şimdi elektrik bulunursa belki radyo TV çalışacak, ama kanallar haber ya da olağanüstü durum açıklamalarıyla dolu olacak. Kimsenin gözü siyasi kampanya reklamı görecek durumda değil.
Ayrıca durum Başkan Obama için çok hassas... Başkan olarak siyaseti bırakıp, kurtarma, enkaz, onarım çalışmalarını yönetmesi gerek. Obama seçimden önce en değerli kampanya zamanını -devlet işlerine- ayıracak. Bu belki siyaseten bir avantaj, ama kurtarma çalışmalarında yanlışlar yapılırsa, Obama sorumlu olacak. Romney, -bu fırtınadan da Obama’nın sorumlu olduğunu- söyleyerek belki kendisine inanacak seçmen bulabilir. Ayrıca kurtarma çalışmalarından ötürü Obama’yı suçlayabilir... Ancak genelde Romney’nin, -dışarıdan gazel okuyarak- fırsat kollamaya çalışmasını bekleyebiliriz.
Geçmiş seçimlerde Ekim Sürprizi, iç ve dış gelişmelerle adayların konumlarını saracak olaylardı. Vietnam ya da İran rehine krizleri, adayların geçmişlerine dair şoke edici ifşaatlar, terör eylemleri ya da yapılan son dakika gafları adayların oy şanslarını değiştirmişti. Şimdi tek bir oyun bile önem taşıdığı seçim ve Sandy adlı bu fırtına var. Sandy ABD siyasetini ve seçmenini zorluyor.
Fırtınanın çok büyük yıkım yaratması halinde 6 Kasım seçiminin birkaç hafta ertelenmesi sözkonusu olabilir. Kongre, olağanüstü toplanarak seçimi erteleyebilir. O da ihtimal dahilinde.
twitter.com/selimatalayny
