Önceki yazımda, boşanma / boşanmama kararının optimize (sağlıklı) olması için, karar sürecinin aşağıdaki dokuz unsuru içermesi gerektiğini söylemiştim:
1- Akıl/duygu ile analiz/sezgi birlikteliğinin sağlanması
2- Evlilik krizi sırasında karar almama
3- Ruhsal rahatsızlık döneminde karar almama.
4- Karar süreci için 6-12 ay süre
5- Çocukların görüşlerinin alınması (Yaşlarına göre)
6- Dış gözlemci değerlendirmesinin alınması
7- Evlilik danışmanlığı alınması
8- “Ayrı yaşama denemesi” yapılması
9- Son kararın kişi tarafından alınması
Bu dokuz unsurdan ilk dördünü yazmıştım. Bugün kalan beş unsuru yazacağım.
***
Çocukların görüşlerinin alınması: Anne ve babanın boşanıp boşanması çocukları direk etkilediği için, karar alma sürecinde onlarla da istişare etmek gerekir. Yalnız, çocuklarla boşanma ile ilgili konuşma, boşanma işinde ciddi ve karar alma aşamasında isek olmalıdır. Evlilik krizleri sırasında boşanma fikirlerini ulu orta, çocukların önünde ifade etmek doğru değildir. Kriz boşanma ile sonuçlanmadığında bile bu durum çocuklarda ruhsal gerilim oluşturmaya yeterlidir.
Çocukların boşanmanız iyi olur demesi genelde evde onları da etkileyecek düzeyde gerilimin olduğunun göstergesidir. Çocuklar boşanmaktan yana değillerse, genelde onlara yansıyan gerilimin az olduğu anlamı çıkabilir. Sonuçta boşanma kararı erişkin kişilerin kararı olup, çocuklardan izin almak gerekmez. Ama onlarla da istişare etmek hem karar sürecini daha sağlıklı kılar hem de onları yaşanan sürece daha hazırlıklı kılar.
Dış gözlemci değerlendirilmesinin alınması: Dış gözlemci değerlendirilmesi, farklı bakış açılarını görmeyi sağladığı için gereklidir. Boşanma süreci içinde özel psikolojiler oluşur. Olup bitenin dışına çıkıp, sağlıklı bir değerlendirme yapmak zorlaşır. Dışarıdan olup bitenlere bakan biri bize farklı bir bakış açısı sunabilir. Bu dış gözlemciler; aile üyeleri, dost ve arkadaşlar olabilir. Kanaatimce üç dış gözlemci değerlendirmesi almak yeterlidir. Bu kişileri seçerken, aklına fikrine değer verdiğimiz, aklı selim olduğunu düşündüğümüz kişler olmasına dikkat etmek gerekir.
***
Evlilik danışmanlığı alınması: Boşanıp boşanmama karar sürecinde evlilik danışmanlığı almak da karar sürecini daha sağlıklı kılar. Evlilik danışmanlığı yapan kişi; eğitim aldığı, benzer durumda çok kişi görme tecrübesine sahip olduğu ve tarafsız olduğu için karar sürecinize katkı sağlayabilir. Evlilik danışmanlığı size doğru kararı söyleyecek kişi değildir. Ama söyleyebileceği şeyler, sizin olup biteni anlama ve anlamlandırma sürecinde işinize önemli derecede yarayabilir.
Ayrı yaşam denemesi yapılması: Ayrı yaşamaya başlamak ciddi ve riskli bir karardır. Küçük sorunlar karşısında "biraz ayrı yaşayalım belki iyi gelir" demek iyi fikir değildir. Çünkü ayrı yaşam genellikle boşanma yollarının taşlarını döşer. Ancak boşanma öncesi son çıkış şeklinde kullanılabilir. Zaten boşanma kararı almak üzere olan eşler, ayrı yaşamanın nasıl bir şey olacağını deneyimlemek için, bir süre ayrı yaşamayı deneyebilirler. Bu hal, boşanma kararı almış, mahkeme sürecinde olan kişilerin ayrı yaşaması durumunu tanımlamaz. Ayrı yaşama denemesi, henüz boşanma kararı almamış eşler için geçerlidir.
Son kararın kişi tarafından alınması: Boşanıp boşanmama kararı nihayetinde kişiseldir. Her kişinin kendi hayatının sorumluluğunu alması gerekir. Sırat köprüsünden tek başımıza geçeceğimizden, her birimizin hesabı tek tek alınacağından, hayat yolculuğumuzun kararlarını kendimiz almak zorundayız. İstişareler yapıp, dış gözlemci görüşleri alıp, profesyonel yardım alabiliriz ama tüm bunları bir araya getirip, son kararı kendimiz vermeliyiz.
