Şeker sorunumdan sonra bulgur ve buğdaycı oldum ama pirinçle eskiye dönük bir dostluğumuz var. Ne kadar uzaklaşsam olmuyor. Rafine şeker, reçel, tatlı gibi arkamda bırakamıyorum. Baktım kopamıyorum, oturdum araştırdım, yetmedi yine kendimi denek olarak kullandım. Sonuçta şeker sorunu nedeniyle özel olarak beslenmesi gerekenler için tüm pirinç ailesinin kötü olmadığını söylemek isterim. Mesele sağlık durumuna veya tercihlerine göre doğru olan pirinci kullanmak. Artık kullandığım pirincin glisemik yükünü iyi bildiğimden rahat yiyorum. Tabi ki yine de abartmıyorum; haftada bir en çok iki.
Eminim yıllardır siz de baldo yiyorsunuz. Sanırım bu ailenin tüm fertleriyle tanışıp, mutfakta küçük bir şans vermek gerek. Bu yazıdan sonra hangi cinsini tercih edeceksiniz merak ediyorum doğrusu.
Kırmızı Kılçık Pembe Pirinç
Bir zamanlar Amik gölünden geriye kalan bataklık diyebileceğimiz sulu alanlarda suya kök salmış, kaybolmaya yüz tutmuş endemik bir tür. Çocukluğundan aşina olanlar farkında bile olmadan zaman içinde onu baldoya teslim etti. Kendisi ithal veya kusurlu çizgili beyaz pirinçlerle karıştırılmamalı. Baya baya gül pembe renginde bir pirinç. Şu an sadece Kastamonu’da karşılaşabilirsiniz. Market pirinci değil. Yerel tüketilmekte. Bu türün yok olmaması şart. Çok lezzetli bir tür. “Annemin pilavı” dedirtir. Tüketimine yardımcı olmak isterseniz internetten sipariş verebilirsiniz.
Basmati Pirinç
Pirinç ailesinin ince, uzun, zarif manken kızı! Kendine has lezzetiyle Hindistan, Pakistan ve tüm Arap ülkelerinde bolca kullanılır. Onunla sayısız tarif yapabilmek mümkün. Baharatlarla iyi geçinir; körili, acılı, hafif soslu ve farklı yemekler için birebirdir. Hatta sadesi bile çok lezzetlidir.
Baldo Pirinç
Türkiye’de diğer tüm türleri geride bırakan “şişko” tanecikler! Ticari değeri yüksek, bol ürün veriyor, dolayısıyle üretici için tercih sebebi. Nişastası yoğun, glisemik indeksi yüksek bir cins. Tavuk sulu sade pilavı, tarla domatesiyle yapılanı veya şehriyelisi iyi bir tercih olabilir ama Mengen pilavı olarak da öneririm.
Siyah Pirinç
Haşlandığında suya bıraktığı ihtişamlı mor rengini, suyu süzüldüğünde de üzerinde kadife bir pelerin gibi taşımaya devam eder. Çinlilerin şifa kaynağı olarak tanımladığı siyah pirinç, lezzet olarak biraz buğdayı andırır. Tadı gerçekten güzeldir ve özellikle salatalarda iyi gider. Haşlayıp, süzüp istediğiniz yemeğe veya salataya ekleyebileceğiniz gibi bu pirinçle Türk usulü demleme pilav da yapabilirsiniz, lapa olmaz, dağılmaz. Yapı itibari ile bol lifli ve bol mineralli olduğundan sağlıklı gıdalar grubunda, GI’si en düşük pirinç cinstir.
Yabani Pirinç
İncecik ve upuzun. Elbette bir pirinç tanesi ne kadar uzun olabilirse! Öyle uzun ki, yabani de olsa asil bir zarafeti vardır. Tabi suda haşlanana kadar! Haşlandığında biraz çatlayıp, patlıyabilir ama tadı güzel, besin değeri yüksektir. Bu durumda ona mutfakta yer açmak ve uygun yemekler ortaya çıkarmak da size kalır. Salatalar için uygundur mesela ya da karışık tahıllarla pişirmek, kuru yemişle harmanlamak, balsemik eklemek, sebzeli yemeğini yapmak!
Arborio pirinci
İtalya’nın Po Vadisi’nde bulunan Arborio kentinden ismini alan bu bol nişastalı minik taneler, sıcak bir tencerede sıvı bir malzeme ile buluştuğunda kremamsı bir kıvam alır. İşte bu kremamsılık rissotto yapmak için ideal bir dokudur. Sıvıyı emme kapasitesi tüm pirinçlere göre en fazla olanıdır. Risotto yaparken pirincin lapa olmaması ama aynı zamanda tıkır tıkır çiğ kalmaması da gerekir. Bu arayı yakalamak trafiği yoğun bir mutfakta hiç de kolay değildir. O sebeple risottoyu ya iyi bir şeften yiyeceksiniz ya da iyice öğrenip kendiniz yapacaksınız. Sakın bilmeyenin elinden risotto yemeyin.
Bunları biliyor musunuz?
- Lüks ve adi olarak iki tür pirinç ve bunların aromalı, beyaz, siyah, kepekli olarak sayıca fazla alt tipleri vardır.
- Türkiye’nin ilk pirinç fabrikası Cumhuriyetin ilk yıllarında 1500’lü yıllarda pirinç tarımına başlanan Kastamonu’nun ilçesi Tosya’da kuruldu. Bugün ise pirinç üretiminde Tosya son sıralarda.
- Türkiye’de iki tip pirinç üretiliyor; Trakya’da üretilen baldo ile Çukurova, Terme, Bafra ve Tosya’da üretilen Osmancık. Tosya’nın “sarı ve kırmızı kılçık” pirinçleri için ise markalaşma çabaları devam etmekte. Tohumu orjinalliğini korumaktadır. Verimi düşük olduğundan yaygınlaşmamakta. Ama en lezzetli çeşitlerden.
- Pirincin kabuklarından ayrılıp, beyazlatılması için yapılan “parlatma” işlemi ürünün besleyici özelliğini yok eder. Beyazlatılmış pirinçler az miktarda vitamin, çok miktarda nişasta içerir.
- İshal ve pirinç ilişkisi bir şehir efsanesi değil. Pirinç kabuğunda “phytine” maddesi vardır, suda kaynatıp içtildiğinde ishali keser. Tabi bu pirinç işlem görmediyse mümkün.
- Bol sulak veya bataklık yerlerde yetişir, sıcak sever.