Biber dediğin bir dolu çeşit; dalından kopan tazesi var bir de ağaçtan toplanan tanesi var. Aynı aileden değiller ama ister tane ister taze damaklarda müthiş bir lezzet patlaması oluşturdukları kesin.
Çocukken İzmir sahil yolunda kaldırımlarında incecik, zarif yaprakların ardından minyatür, üzüm salkımı gibi gözüme çarpardı. Güzel ağaçtı, benim için başımı yukarı kaldırıp baktığım, püfür püfür, kocaman bir ağaç. Kimsenin ilgisini çekmezdi, bir kişi uzanıp almazdı. O vakitler ne olduğunu bilmiyordum ama hep merak ettim. Denizden gelen rüzgarın savurduğu püskül yaprakların arasından gözüme ilişen minicik pembe salkımlara ulaşmak için biraz büyümem gerekti. Uzanabildiğim vakit bir tutamını elime aldım, avucumdaki sevimli tanelerin pembe kabuğunu sıyırdım. Birinden yardım isteseydim bu kadar beklememe gerek olmayacaktı. İyiki de istemedim. İsteseydim bu kadar kıymetli olmayacaktı. Altından gelen koku tanıdıktı. Karabiber kokusunu hemen fark ettim. Yıllarca onu karabiber sandım. Yıllar sonra öğrendim ki, bu minik salkımlar karabiberin uzaktan akrabasıymış. Sonraları bahçe biberiyle bu tanelerin ne alakası var diye düşündüm. Neden isimleri aynıydı? Bu sorunun cevabını hâlâ bulamadım. Ama tüm bu merak ve sorular hayatımı lezzet odaklı bir yola çıkardı. Bugün burada olmamın en önemli nedeni çocukluğumdan beri yediklerimizi hatta burnumuzun dibinde duran o minik pembe taneler gibi ‘yemediklerimizi’ fark etmem ve merak etmem.
Müthiş bilgiler buluyorsunuz araştırdıkça. Mesela, yeşil bahçe biberinin dünya üzerinde 700’ü aşkın çeşidi var. Koca bir dünya biber dünyası. Karabibere mutfağın kralı deniyor, yeşil bahçe biberi ise sıradan ama bir çok dünya mutfağının en temel malzemesi. Bahçe biberi ve tane biber bambaşka iki mahsul. Biri bodur bir bitkiden hasat ediliyor, diğeri ise asma bitkisinden toplanıyor. Her ikisinin de yaptığı ortak şey, yemeklerimizi varlıklarıyla lezzetlendirmek ve renklendirmek.
Elmayla, armut aynı sepete konmaz. Bu yazıyı yazarken neden bunu yaptım bilmiyorum. Oysa ki, her ikisi için ayrı ayrı sayfalar dolusu yazı yazılabilir. İkisinin de adı biber, ikisi de antioksidan, ikisi de çok lezzetli. Belki de tüm bu sebeplerden bu kez sepet biraz karıştı. Belki de biraz önce yaptığım yemekteki gibi tencerede birleşen tane ve bahçe biberi bu yazımı yazmaya neden oldu.
Biberli en meşhur 5 yemek
BİBER DOLMASI (TÜRKİYE)
Dünya üzerinde yeşil dolmalık biberle yapılabilecek en güzel yemektir. Dünya bilsin bilmesin, bizler için biber dedin mi listenin en başında gelir. Etli de olur, taze naneli, bol domatesli zeytinyağlısı da harikadır, Bulgurla da olur, pirinçle de. Domatesli de olur, salçalı da, artık tercihe göre.
BİBERLİ KOYUN YAHNİ (HOLLANDA)
Kuzu kol, bol karabiber tanesi ve sebzelerle uzun süre pişirilir, etin pişmesine bir saat kala içine patates, havuç, kereviz gibi sebzeler iri doğranarak eklenir. Kuzu suyunda pişer. Sebzeleri ekleme süreleri pişme sürelerine göre farklıdır. Et rahatça ayrılacak kıvama geldiğinde tencereden alınır. Sebzeler ise çatalla ezilerek püre yapılır. Servis tabağına püre koyulur, et üzerine eklenir, suyundan gezdirilir ve sıcakken servis edilir.
TATLI BİBER SOSU (AVUSTRALYA)
Demirhindi taneleri ayrı, kırmızı acı ve kurutulmuş Şili bahçe biberi ayrı ve az suda kaynatılıp süzülür. Şili biberi küçük doğranır, demirhindinin suyu alınır. Acı kırmızı taze biber, kahverengi şeker, sarımsak, soğan zeytinyağında karamelize edilir ve diğer biberle, demirhindi suyuyla birlikte biraz daha pişirilip püre haline getirilir. Kavanozlara koyulur ve et yemeklerinin yanında kullanılır.
KIRMIZI BİBER DOLMASI (İTALYA)
Kırmızı büyük kapya biberleri bol taze fesleğenli ricotta peyniri ile doldurulup un ve yumurtaya batırılır, sıvı yağda kızartılır, çok patlar o yüzden kızartırken kapak kullanın, gerçekten lezzetli bir ara sıcaktır.
KARİDESLİ, BİBERLİ SALSA (BREZİLYA)
Domates, tane ezilmiş kara biber (kurutulmamış) kuru soğan ve sıvı yağ uzun süre pişirilir içine küçük kesilmiş karides parçacıkları eklenir. Hep birlikte beş dakika daha pişirilir, oldukça lezzetlidir.
TANE BİBER
• Çiçekli asma ailesinden bir meyvedir.
• Beyaz tane biber karabiberin farklı işlenmiş halidir
• Kırmızı tane biber ve tane karabiber akraba ama ayrı bitkilerdir.
• Tane biberin ana vatanı Güneybatı Hindistan. Avrupa’ya ise Büyük İskender ile getirilmiştir.
• Antioksidan olduğu için kanserle savaşta önemli bir destek. Zerdeçal ve zeytinyağı ile tüketilirse etkisi daha fazla.
• Grip ve soğuk algınlığında birebir.
• Tane biberin dışındaki katman yağ yakımını hızlandırmakta.
BAHÇE BİBERİ
• Bahçe biberleri patlıcangiller familyasındandır.
• Bahçe biberinin ana yurdu Güney Afrika’dır
• Bahçe biberi müthiş vitaminlidir, kolestrol içermez.
• Acı bahçe biberleri tatlıdan daha fazla vitamin içerir.
• Acı biber şalgam söktürücü etkisi nedeniyle akciğerler için çok yararlıdır.
• Enerji verir.