Insan beyninin diğer primat beyinlerinden farklı olduğuna inanılır. ‘İnanılır’ diyorum, çünkü bilim dünyası her geçen gün hayvan beyinlerinin bizim tahmin ettiğimizden çok daha üstün özellikleri olduğunu keşfediyor. İnsan beyninin en önemli farkı olarak yüksek kortikal fonksiyonlar gösterilir. Nedir yüksek kortikal fonksiyonlar? Daha karmaşık olan karar verebilme, mantık yürütme ve kıyaslama yapabilme gibi beynin birçok alanının koordineli bir şekilde çalışmasını gerektiren fonksiyonlardır. Geleceği öngörmek derken kastetmeye çalıştığım kahin gibi ileride olacak olayları bilebilmek değil. Beynimiz kendi geçmişi ve tecrübeleri ile bağlantılı olarak geleceği öngörebilir. Örneğin su ısıtıcısına suyu koyduğunuzda, aşağı yukarı ne zaman ısınacağını tahmin edebilirsiniz. Siz o arada kahve granüllerini bardağınıza dökerken eliniz su ısıtıcısına tam zamanında uzanır. Çünkü daha önce böyle bir tecrübe yaşamışsınızdır. Beyniniz bunu öğrenmiştir. Zamanı da tahmin edebilir. Beynimiz kocaman bir öğrenme makinası gibidir. Geçmişteki tüm bilgileri depo edip zamanı geldiğinde o depolardan çıkarıp kullanır. Ama biz bunun farkına bile varmayız. Bunun çok olağan bir durum olduğunu varsayarız. Halbuki beynimizin bu fonksiyonundan sorumlu bölgeleri zarar gördüğünde, kendiliğinden oluyormuş gibi görünen bu kolay işlerin hiçbirisini yapamayız. Bahsettiğim ‘geleceği öngörme’ işinden sorumlu olan bölge bazal gangliyonlar adını verdiğimiz beynin ve serebellumun (beyincik) tabanında bulunan özel bazı çekirdeklerdir. Bu çekirdeklerden birisi zarar gördüğünde diğerleri onun görevini üstlenmek için çaba gösterirler. Ayrıca bu geleceği öngörme süresi tahmin ettiğimizden çok daha kısadır. Milisaniyeler bazında gerçekleşir. Örneğin bilardo gibi strateji gerektiren sporlarda geleceği öngörme fonksiyonu büyük önem kazanır. Topa vuruş ve ıstakayı tutuş açısı, vücudun pozisyonu gibi detaylar hep beynin geleceği öngörme fonskiyonundan faydalanılarak düzenlenir. Beynimizin geleceği öngörme fonksiyonunu düzgün kullanabildiğimizde, hem iş hem de özel hayat başarımız çok yükselir. Geçtiğimiz haftalarda üstün zekalı/potansiyelli bireyleri konuşurken, henüz ölçemediğimiz birçok alandaki yeteneklerin kendini göstermesi olarak bahsetmiştik. Beynin geleceği öngörebilme fonskiyonunun da bu yetenek alanlarından birisi olduğunu söylemek pek de yanlış olmaz diye düşünüyorum.

KARARLARIMIZI ÖZGÜR İRADEMİZ İLE VERDİĞİMİZİ SANIRKEN, ASLINDA HEPSİ ÖNCEDEN BELLİ Mİ?