Ramazan’da sinemaseverler için İslamiyet’in doğuşu ve Müslümanlığı anlatan filmleri derledik. Klasikler arasına giren Çağrı listemizin ilk sırasını alırken, günümüzde Türkiye ve dünyada bu tarz filmlerin artık ne kadar az çekildiğini de gördük.
SİNEMA eleştirmeni olarak Ramazan ayının ilk günlerinde dinimizi anlatan filmlerin azlığı beni düşündürüyor. Halbuki dünyadaki en büyük propaganda aracı sinemayı Müslüman coğrafyası da kullanmalı. Yeşilçam sonrası bir elin parmaklarını geçmeyen inanç filmi çekildiğini, çoğunun da aslında duygu sömürüsü kokan, dinimizin güzelliklerini anlatmaktan uzak filmler olduğunu söyleyebiliriz. Yurtdışına bakınca da aynı şey söz konusu. Mardin Film Festivali’nde sohpet ettiğimiz ünlü İranlı yönetmen Majid Majidi bu durumu “Çağrı’dan beri Müslümanlığı anlatan bir film çekilmedi. Buda’yı anlatan 40, diğer peygamberleri anlatan 200’den fazla fazla film var ama Hz. Muhammed’i anlatan başka bir film yok” sözleriyle eleştirdi. Durum böyle olunca biz de Ramazan ayı için Müslümanlığı anlatan filmleri gözden geçirdik. Sonuçta kişisel seçim önemli burada yani biraz da beni etkileyen filmler diyebilirim. Tabii listenin başında tartışmasız Çağrı (The Message) var.
ÇAĞRI
Müslümanlığın doğuşu ve peygamberimizi anlatan tartışmasız en iyi film. Saygı nedeniyle Hz. Muhammed, Hz. Ebubekir, Hz. Ömer ile Hz. Osman ve Hz. Ali’nin yüzleri filmde gösterilmez. “Çocuklarına dinini öğretmek sorumluluğu” ile hareket ederken Çağrı’nın ortaya çıktığını anlatan Akkad “Ama bu hiç kolay olmadı” diyor. Hz. Hamza rolünde Anthony Quinn’in yer aldığı film seyirciyi o kadar etkiledi ki haftalarca vizyonda kalkdı. Türkiye’de ben hatırlıyorum, bir yıl sinemalarda oynadı ve salonlar doldu taştı. Hala aynı başarıya çıkmış bir film yok. Müslüman coğrafyada her bayramın vazgeçilmez filmi. İnsanlar Çağrı’dan öylesine etkilendi ki Vahşi’yi canlandıran Gedera’nın film çekimleri ve sonrasında başına gelmedik kalmadı. Yıllar sonra Gedera, yaşadıklarını şöyle anlıyor: “Sette askerler filme kendilerini o kadar kaptırmıştı ki Hz. Hamza’yı öldüreceğim diye beni aralarından geçirmiyorlardı. Bu sahne beş kez çekilmek zorunda kaldı. Film bitti. Fakat benim kötü günlerim başladı. İnsanlar yüzüme tükürüyordu, sokağa çıkamaz oldum. İşimden atıldım. Yönetmen Akkad’ı arayıp ‘Allah’ından bulasın, hayatımı perişan ettin!’ dedim.” Çağrı, işte bu insanlar üzerinde böyle etkili bir filmdi.
ÇÖL ARSLANI
Libya eski lideri Kaddafi, Çağrı’daki başarısının ardından Mustafa Akkad’dan ülkelerinin kurucusu Ömer Muhtar’ın hayatını çekmesini istemesiyle ortaya çıkan bir film. Anthony Quinn’in unutulmaz oyunculuğu, Muhtar’ı dünya çapında bir efsaneye dönüştürmüştü. Filmden kendisi de çok etkilenen Ouinn, şunları söyleyecekti: “Çöl Arslanı filmi beni çok etkiledi. Muhtar tutuklandığında hapiste elleri kelepçeli olduğu bir sahne var. Bu şekilde abdest almaya çalışıyor. Arka planda ezan sesi var. Muhtar’ın yanı başında ise bir İtalyan subay nöbet tutuyor. Bu sahnedeki inanç ve azim beni çok etkilemişti.”
Çağrı’da Hz. Hamza rolündeki Anthony Quinn, unutulmaz bir performans sergilemişti.
İBRAHİM BEY VE KUR’AN’IN ÇİÇEKLERİ
MonsIeur IbrahIm, 2003
60’ların Paris’inde Musevi çocuk Moses, annesi evi terkedince babasıyla mutsuz bir hayata mahkum olur. Babası ölünce bakkal İbrahim çocuğu evlat edinir. Bilge bir adam olan İbrahim’in ışığında Kur’an’dan yaşama dair güzel şeyler öğrenir. Dükkanı kapatarak bir spor araba alırlar ve İbrahim’in ülkesine, yani Türkiye’ye doğru yolculuğa çıkarlar.
BENİM ADIM KHAN
My Name Is Khan, 2010
Rizvan Khan, ABD’de yaşayan Müslüman bir Hintli’dir. 11 Eylül’den sonra oğlu ırkçılar tarafından öldürülür. Khan farklı bir şekilde otistiktir. Karısı bu ölüm olayından sonra Khan’a ABD Başkanı’na gidip durumu anlatana kadar dönmeyeceğini söyler. Khan bunu ciddiye alır ve ABD Başkanı’na gider. Ona söyleyecek birkaç sözü vardır.
KARA ALTIN
BLACK GOLD, 2012
AUDA ölmek üzere olan kardeşiyle konuşmaktadır: “Kardeşim lütfen Allah’a sığın”. Ali ise “Beni ezen ayağı mı öpeyim?” yanıtını verir. Auda devam eder: “Öldükten sonra bir melek gelecek yanına, hangi tanrıya inandığını soracak, ne diyeceksin?” Ali zar zor cevaplar: “Allah.” “Melek soracak, hangi peygambere inanıyorsun?” “Muhammed.” “Hangi dine inanıyorsun?” “İslam” der ve Ali ölür. Bu sahne belki kaba bir propaganda olarak algılanabilir. Ama filmin bu küçücük sahnesindeki Ali’nin yaşadığı değişim inananlar için bambaşka etkilere sahip. Yönetmen bu sahneyle İslam’ı ve Batı medeniyetini birleştiriyor. Mutlaka izlenmeli!
MALCOLMX 1992
Babası Ku Klux Klan tarafından öldürülen Malcolm, umutsuz ve zor bir çocukluk geçirir. Yaşamak için hırsızlık yapsa da sonunda hapse girer. Orada İslam öğretisi ile kendisini yeniden tanımlar. Burada dahil olduğu toplulukta kendini bulur ve yükselmeye başlar. Hapisten adeta büyük bir lider olarak çıkar ve kendilerini birer suçlu yapan toplumsal adaletsizliğe başkaldırır.
BEŞİR'LE VALS
Waltz wıth BashIr, 2008
Film 1982 Sabra-Şatila katliamında İsrail ordusunda er olan yönetmen Ari Folman’ın kendisiyle hesaplaşmasını anlatıyor. Folman’ın iç dünyasındaki hasarı, animasyon tekniğinin gerçek üstü anlatımından da yararlanarak kurgulayan film yaşanan insanlık suçunun karanlık köşelerini aydınlatıyor.
Guantanamo Yolu
The Road to Guantanamo, 2006
10 Eylül 2001’de İngiltere’deki evlerinden bir düğüne gitmek için çıkan ama tutuklanan Pakistan asıllı üç Müslüman genç Ruhel, Şefik ve Asıf’ın öyküsünü anlatan bir film. Götürüldükleri Guantanamo Cezaevi’nde defalarca Amerikan ve İngiliz gizli servisince sorgulansalar ve haklarında suç işlediklerine dair hiçbir kanıt bulunmasa da sayısız işkence ve suçlamaya maruz kalıyorlar.
Mekke’ye Yolculuk
Journey to Mecca, 2009
Düşük irtifa uçuşla gerçekleştirilen çekimler, başta Kabe olmak üzere kutsal mekanlardan eşsiz görüntüler barındırıyor. 14’üncü asırda yaşamış gezgin İbn-i Battuta’nın hayat hikAyesi üzerinden geçmiş ve günümüz arasında bir paralellik kurgulanarak çekilen film, Müslümanların dünyanın dört bir yanından yaptığı görkemli Hac yolculuğunu anlatıyor.
Vadedilen Cennet
ParadIse Now, 2004
Filistinli Khaled ve Said, Tel Aviv’de intihar bombacısı olarak görevlendirilir. Ailesiyle geçirdikleri son gecenin ardından vücutlarına bağlı bombalarla sınıra götürülürler. Ama operasyon planlandığı gibi gitmez ve birbirlerinin izin kaybederler. ‘Zalimliğe karşı intihar bombacısı olmayı’ sorgulayan film, vizyona girdiğinde çok tartışılmıştı.
AMREEKA 2009
MUNA Ramallah’taki çatışmalar yüzünden 15 yaşındaki oğlu Fadi’yle ABD’deki kardeşinin yanına gider. Hem bu ülkeye hem kız kardeşinin ailesine ayak uydurmaya çalışan Muna ve Fadi için “Vaat edilmiş topraklarda” bir gelecek kurmak kolay olmaz. Batı Şeria’da bankacılık yapan Muna, ABD’de ancak bir hamburgercide iş bulur. Oğluysa Amerikan okulunda “Genç Usame Bin Ladin” olarak parmakla gösterilir.
BÜYÜK YOLCULUK
Le grand voyage, 2004
TUNUS asıllı ve Müslüman kültürüyle yetişmiş Fransız vatandaşı bir baba ile Fransız kültürüyle yetişmiş oğlunun dramatik öyküsü. Babasının ‘Beni Mekke’ye, Hacca götür’ dediği oğlu için çok da iyi tanımadığı bu kültürle tanışmak kolay olmayacaktır.
