12 yıl, dört aydır Irak Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başkanlığını yapan, görev süresi bittiği halde iki kez üst üste uzatılan Mesut Barzani, hatada ısrar etmenin bedellerinden biri olarak önceki gün görevinden istifa etti. “Bundan böyle halkıma peşmerge olarak hizmet edeceğim” dediğine göre siyaseti de bıraktı demektir.
Bağımsızlık referandumu maliyetli oldu Erbil’e. Barzani’nin istifası belki de en hafif kalem.
2003 sonrası Amerika’nın gözetiminde yerleştiği Kerkük başta olmak üzere tüm tartışmalı bölgelerden çekilmek zorunda kaldı. Kerkük’ün değerli petrolünü kaybetti. Sınır kapıları kapandı, IKBY’yi bypass eden alternatif kapılar açıyor komşular. Havaalanları işlevsiz. Hava sahaları kapatıldı Erbil’e uçakla ulaşmak imkansızlaştı.
Bölgeden bildiren gazetecilerin tespiti ortak: Maaşlar ödenmiyor. Ticaret de durdu, yatırımlar da. Halk endişeli hatta öfkeli. “Önce sandığa, sonra bağımsızlığa” diyerek halkı karşılığı olmayan bir beklentiye soktukları için.
Kendi gerçekliğinden, bölgenin ve küresel sistemin vaziyetinden, coğrafyanın değiştirilemez bilgisinden bihaber olmanın hazin sonucu yaşananlar. Ama en önemlisi bu bölgede Türkiye’ye rağmen iş yapmaya kalkanın bir de iflah olmayacağı gerçeği. Üstelik tarih boyu büyük ittifaklar kurmuş, kanı kanına, tavuğu tavuğuna karışmış iken. Türkiye’nin himayesini, işbirliğini görmüş iken.
***
KYB ile KDP arasında ihanet suçlamaları, “davayı sattın” ithamları gırla. Goran’ın dilini sertleştiriyor.
İki yıldır açılmayan IKBY Meclisi Barzani’nin yetkilerini devralmak için önceki gün toplandı. Barzani’nin başkanlık süresi dolduğu halde seçime gitmediğini, kullandığı yetkilerin meşru olmadığını sıkça söyleyen ana muhalefet partisi Goran da iki yıldan sonra gelmiş oldu Meclis’e. Şimdi yetki Meclis’te.
Barzani’nin yeri için en çok Başbakan Neçirvan Barzani’nin adı anılıyor. Mesut Barzani’nin yeğeni Neçirvan’ı değil de oğlu Mesrur Barzani’yi koltuğa hazırladığı epeydir biliniyordu ama babasının hatasının bir bedeli olarak o koltuğa hiç oturamayacak belki de.
Referandum sürecinde sergilenen performanslar da bir kritere dönüşecek. Bölge ülkeleri, özellikle Türkiye ile iyi ilişkiler kurulması için çalışan, bunun için inisiyatif kullanan kişi Neçirvan Barzani idi. Referandum hakkında da çok az konuştu. Konuştuğunda da hep Ankara’ya mesajlar vermeye, ilişkilerin olabildiğince az hasarla kurtarmaya çalıştığı anlaşılıyordu.
Böylece “bağımsızlık çocukluk düşüm” diyen Mesut Barzani çocukluk yaparak devlet yönetilemeyeceğini, hele bağımsız devlet olunamayacağını çok acı öğrenmiş oldu. Rasyonel zeminden o kadar kopmuş görünüyordu ki referandum sürecinde “Biz Bağdat ile iyi komşular olmak istiyoruz”, “Ankara ile dostluğumuz sürsün istiyoruz”, “Tahran ile kötü olmak istemiyoruz” gibi cümleler dahi kuruyordu.
Kendilik bilgisi olmayan, siyaseti, devleti bilmeyen ve attığı adımın sonuçlarını göremeyen küçük çocuklar konuşur halbuki böyle.
Siyasi ikbali için bir asırdır ailece liderlik ettiği halkını kumar masasına koydu ve kaybetti Barzani. Kalan ömrünü ah vah ile pişmanlıklarla tamamlayacak büyük ihtimal.
***
Görevi bırakırken aynı duygusallığı sürdüren Barzani, sadece yanılmadığını, yanıltıldığını da açıkladı öte yandan.
Zehirli bir hançerden bahsetti ex Başkan. Bu hançerde iktidar ortağı, bölge siyasetinin diğer ayağı KYB’nin parmak izi var. Şimdiye dek IKBY’nin tüm siyasi-ekonomik rantının bu iki aşirete pay edildiği, bu nedenle birbirlerine cepheden hedef almadıkları biliniyordu. İlk kez bu kadar açık bir ihanet suçlaması yapılıyor. Gerilimin husumete, çatışmaya dönüşme riski elbette var. Geçmiş vuruşmaların izi hala taşınıyorken aksini söylemek zor. Lakin o hançerin kabzası KYB olsa da çeliği ABD dökümü. Kerkük’e operasyon yapılacağı bilgisini Barzani’den saklayanlar Amerikalılar çünkü.
Ne acıdır ki Barzani “ABD bizi neden bıraktı” derken çarmıhtaki İsa gibi çaresizce inliyordu. Yanlış bir varoluşsal sorun belki de yaşadıkları.
