“Karabağ, Ermenistan’dır nokta” cümlesini kullanan Ermeni Başbakan Paşinyan’ın, aylardır provokatif seslenişlerini sakince bekleyen ve gözleyen Azerbaycan lideri Aliyev’in cevabı ve o cevabı nereden verdiği önemliydi ve o cevap mesaj içerikliydi. Uzun zamandır Ermenistan’ın Başbakanı Paşinyan, Azerbaycan’ın sinirlerini ve uluslararası hukuk sınırlarını zorlayan beyanlarda bulunmakta. Bunun tesadüf bir durum olmadığı açıkça ortada! Neden mi? Şundan dolayı, Paşinyan Batı ittifakının beğenip desteklediği bir isim. Ermenistan’da sokak hareketliliğini pekiştiren bir isim. Rusya konusunda Sarkisyan ve o ekolün kullanmadığı tüm cesur cümleleri kullanacak içerikte. Bu Batının hoşuna gidiyor. Çünkü Kafkasya da kozları yeniden kullanmak için “cesaretlilere” ihtiyaç vardır. Günün sonunda bu beyanları kullananların, büyük savaşan güçler olacağı da açıktır. Neticede Ermenistan’ın sorunlarının çözümü değişmeyecektir. Çünkü kavga büyük ve taraflardan biri Ermenistan değil. Bu durumda Azerbaycan’ı savaş ortamına çekme gayreti, diğer taraftan da Ermenistan içindeki klanlar arası yani iktidar içi gruplar kavgası için gereklidir Paşinyan’a.
Karabağ Ermenileri, Erivan’a hâkim ve siyasetin rengini hatta şeklini etkilemekte. Paşinyan ise bu gruba alternatif olan yeni gruptandır ve Rusya frekansı hayli zayıf. Bu durum diaspora Ermenileri için de anlamlıdır. Amerika-Rusya gerilimi, Ermeni diasporası için de ehemmiyet taşımakta. Ermenistan’ın yeni siyaset anlayışını Rusya karşıtı konumda pekiştirme gayreti içinde bulunduğumuz durumu değiştirmeye yeterli olur mu? Bunu ileride göreceğiz. Lakin Azerbaycan Başkanı İlham Aliyev’in, Soçi’de Putin’in de katıldığı 16. Valday Uluslararası Konferansında Paşinyan’a seslenişi ve “Karabağ’ın kuşkusuz Azerbaycan toprakları olduğunu” hem tarihi, hem hukuki tezlerle delilli olarak uluslararası zemine seslenmesi, uzun zamandan beri suskun gözüken Bakü’nün reaksiyonunu da teyit içeriği taşıdı.
Azerbaycan kendi topraklarından vazgeçmeyecek! Hatta kendi yurdunda operasyon gerçekleştirerek, oradaki silahlı unsurlarla mücadele etme yetkisini de, hukuk normları kendisi için tanımakta. Lakin Rusya’dan özellikle Putin’in iştiraki ile Aliyev’in verdiği cevap, siyasi çekisine göre ağır ve Azerbaycan halkının beklentilerini de göz önünde bulunduran bir beyan oldu. Azerbaycan, sorunun kökünde nelerin durduğunun farkında! Azerbaycan halkı, kendi toprakları için savaşmak istemekte. Evet, bu durumda Ermenistan’da da işgal edilen toprakları geri verme eğilimi, siyasi iradelerin hiç birinde olmadı. Ama burada esas “Rusya ve ABD ne yapmak istiyor” sorusuna cevap bulmak şarttır. Rusya’nın kendi ordularını Karabağ bahanesi ile tekrar Azerbaycan’a sokmak istediği açıktır. Eğer gerilim olursa, bu durumu kullanacaktır. ABD bunun farkında. Bu durum onun işine yaramıyor. Lakin Rusya karşıtı siyasi söylemlerin devreye girmesi için gerilim şarttır. Karabağ en güzel fırsat olarak görülmeseydi, tüm süreç Karabağ ve onun işgali ışığında gerçekleşmezdi.
Aliyev; “Karabağ, Azerbaycan’dır ve ünlem” dedi. Paşinyan’ın “noktasına” ünlem ile yanıt verdi. Evet, Azerbaycan’ın durumu ünlem içerikli ve Aliyev bunu uzun sessizlikten sonra yerinde kullanmayı başardı. Karabağ işgal edildi! Ermenistan işgal eden taraftır, doğru! Lakin bu işgalin tarafları, direk veya dolaylı olarak, bugün boğuşan iki büyük gücün Rusya ve Anglo Sakson ittifakın (ABD merkezli Batı’nın), bizzat müsebbiblik durumunu kimse unutmadı!
