Kadın erkek ilişkileri üzerine yazılmış kitapların içindeyim. Önce yüzlerce kitabı kitaplığımın aktif bölümüne dizdim. Kitaplık raflarının bu özel aktif kısmının bir de “seçilmiş kitaplar” diye bir özel birimi oldu. Yüzlerce kitap içinden on kitaptan azı bu seçilmiş kısma giriyor. Bu az sayıdaki kitapla, bazen de makale ile, halleşip duruyorum. 10.Yy’da yaşamış Endülüslü İbn Hazm’ın “Güvercin Gerdanlığı” adlı kitabı benim kitaplığın “seçilmiş kitaplarından” biri.
Aşk hoştur
İbn Hazm önce “kalpler Allah’ın elindedir” diyerek aşkı meşru ve hoş bir şey olarak tanımlıyor. Halifeler ve imamlardan bir çok kişinin aşık olduğunu söylüyor. “Aşk ne din tarafından inkar edilebilir, ne de yasalarca yasaklanabilir” diyor.
İbn Hazm aşkın tarifini şöyle yapmış: “Aşk ruhların çeşitli yaratıklar arasında bölünmüş parçalarının birleştirilmesidir”. İbn Hazm; aşkın bedensel güzellik veya huy güzelliği gibi fiziksel unsurlar üzerinden değil de ruh benzerliği üzerinden olduğu anlayışında.
Esas olan farklılık değil benzerliktir
İbn Hazm eş seçimi ile ilgili son 50 yıldır devam eden benzerlik / farklılık tartışmasını 10. yy ‘da yapmış ve açıkça benzerlik tarafına karar kılmış: “Aramızda karşıtların birbirini ittiğini, benzerlerin birbirini çektiğini, hemcinslerin birbiriyle uyum sağladığını bilmeyen yoktur”. Doğrusu bugünün bilimi de aynı noktada. Eş ve aşk ilişkilerinde benzerlik daha iyidir. Benim de kanaatim benzerlikten yana.
Aşk hastalığı
İbn Hazm aşkı yakından tanır. Hem kendi tecrübe etmiş hem de o günün Endülüs’ündeki aşk hikayelerine yakından kulak kabartmıştır. Bu sebeple aşkın kişiyi büyüten veya yıkan doğasını yakından bilmiş. Aşk hastalığını şöyle anlatıyor “ Çok sevgili dostum, aşk göz açtırmayan bir derttir. Bu derdin ilacı acısıyla orantılı olmalıdır. Bu öyle bir hastalıktır ki hasta zevk alır. Bu derde kim uğrarsa artık iyileşmek istemez”. İbn Hazm aşığı takıntılı bir şekilde aşığını düşüneceğini, uykusuzluk çekebileceğini ve açlıktan eriyebileceğini söyler.
Aşk dönüştürür
İbn Hazm, aşık kişinin nasıl dönüştüğünü çok sayıda gerçek hikaye ve güçlü sözle anlatır: “Aşk insana, vaktiyle iğrendiği şeyleri süslü püslü gösterir. Kendisine zor gibi gözüken şeyleri kolay gösterir. Doğuştan olan huyları ve doğal eğilimleri değiştirecek kadar ileri gider”. İbn Hazm aşkın hem kişiyi iyi yönde dönüştürebileceğinin hem de kötü yönde değiştirebileceğinin farkındadır: “Böylece nice cimriler cömert, nice kaba insanlar kibar, nice korkaklar cesur... nice zahitler işi sefihliğe vurdular, nice akıllı kişiler bir sürü skandallar çıkardılar...”
Aşkın farklı halleri var
İbn Hazm değişik aşık olma şekillerini, aşık olmanın belirtilerini, aşık olmuş kişilerin karşılıklı yaşadıkları psikolojileri oldukça başarılı anlatmış. Güvercin Gerdanlığı’nda bugünün insanının anlamada zorluk çekeceği hikayeler de anlatılıyor: Sadece rüyasında gördüğünden aşık olan, tasvir üzerine aşık olan, sadece sesini duyduğundan aşık olan insanların öyküleri.
Aşk her şeyi meşru kılmaz
İbn Hazm aşık olmanın başka aptallığın ve siyasa bilmemenin başka olduğunu söyler. Aşkı bu dünya da ve öbür dünyada rezil rüsva olmaya sebep olacak şekilde yaşayanları kınar. Aşk meşru ama zina gayri meşrudur der. Kendisin aşık olduğunu ama asla zinaya yaklaşmadığını söyler. Aşık olanın aşkından dolayı her şeyi meşru görmesini akılsızlıkla eşit görür.
Dest-i İzdivaç kitabım
Bir kaç yıldır eş ilişkileri üzerine odaklanmış durumdayım. İlk ürünüm olan kitabım bugünlerde çıktı. Kitabımın adı, “Dest-i İzdivaç, kim kiminle evlenirse mutlu olur?” şeklinde.
Her kitabın doğan her çocuk gibi bir kaderi olur derler. Umarım kitabımın bahtı açık olur.
