Yazının başlığı ile ilgili bölümü sona bırakarak, önce işçinin işverenin malına zarar vermesinin hangi durumda işten tazminatsız çıkarılmasına yol açabileceğini ele alalım.
A- Tazminatsız işten çıkarılma
- Çalışanın işverenin malına verdiği zarar brüt günlük ücretinin otuz katını geçiyorsa işverenin işçiyi ihbar ve kıdem tazminatı ödemeksizin çıkarma hakkı vardır. İşçinin zararı derhal ödemiş olması veya ödeyecek olması işverenin bu hakkını ortadan kaldırmaz. Ancak işverenin zarar miktarını öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde bu hakkını kullanmaması veya her halükarda zarara neden olayın oluştuğu tarihten itibaren 1 yıl geçmiş olması durumunda işverenin tazminatsız olarak işçiyi işten çıkarma hakkı düşer.
- Zarar miktarı hesaplanırken zararı veren çalışanın günlük brüt ücreti esas alınır. İkramiye, fazla çalışma, bayram tatili ücreti gibi ücret eki ödemeler dikkate alınmaz. Çalışanın günlük brüt ücreti otuzla çarpılır. Çıkan rakama işçinin kusur oranı tatbik edilerek işçinin sebep olduğu zarar hesaplanır. Örneğin; otuz günlük brüt ücreti 2.500 TL olan çalışanın işyerine ait araca verdiği zararın 4 bin TL ve bilirkişi kusur raporunda belirtilen işçinin kusur oranının yüzde 50 olduğu varsayıldığında, işçinin neden olduğu zarar tutarı olan (4.000 x yüzde 50) 2.000 TL’ nin işçinin 30 günlük brüt ücreti olan 2.500 TL’ yi geçmemiş olması sebebiyle işçinin kıdem ve ihbar tazminatları ödenmeden işten çıkarılması mümkün değildir.
- Zararın meydana gelmesinde işveren asli kusurlu ise zarar miktarı ne olursa olsun işçi tazminatsız çıkarılamaz. Örneğin trafik kazasının oluşumunda işveren şirketin asli kusurlu olduğu, işçinin ise tali kusurlu olduğu durumda araçtaki hasar miktarı yani zarar tutarı ne olursa olsun işçi tazminatsız işten çıkarılamaz.
B-Aracı çizen tazminatı unutsun
İşçinin işverene ait mala verdiği zarar tutarının işçinin 30 günlük brüt ücretini aşması durumunda işçinin tazminatsız işten çıkarılabileceğini yukarda açıkladık. Ancak, işverene ait mala verilen zarar çok önemsiz olsa bile, kasıtlı ve güven sarsıcı biçimde işyerine ait araca verilen zarar tazminatsız olarak işten çıkarılmaya neden olabilir. İşyerinde müdüre ait makam otosunu çizerek, saygısızca sözler sarf ettiği için tazminatsız olarak işten çıkarılan bir işçinin açmış olduğu bir dava bu konuya örnek teşkil etmektedir.
Davada yerel mahkemenin, işçinin araca verdiği zararın işçinin 30 günlük ücretini aşmadığı için yapılan fesih işlemini uygun bulmamış olmasına karşılık, temyiz aşamasında Yargıtay, işçinin müdürün makam aracına anahtarla çizmek suretiyle zarar vermesini ve aracı çizerken saygısızca sözler sarf etmesini doğruluk ve bağlılıkla bağdaşmayan güven sarsıcı hareket kapsamında değerlendirerek, işçinin haklı nedenle iş sözleşmesinin feshedilmiş olduğunu karara bağlamıştır.
Kaynak: 4857 Sayılı İş Kanunu 25/2 ve 26. Madde
Yargıtay 9.HD. 02.11.2015 gün, 2015/24209 E. 2015/30919 K.
Yargıtay 9. HD. 09.04.2015 gün, 2015/10044 E. 2015/13736 K.
Yargıtay 7. HD. 12.03.2015 gün, 2014/1806 E. 2014/5783 K.
