2012 yılında iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin 6331 sayılı yasayla birlikte yeni bir dönem başladı. Önce 50 kişi ve üzerinde çalışanı olan işyerleri, daha sonra da tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri için başlayan zorunluluk 1 Temmuz 2016 itibariyle de 50 kişiden az çalışanı olan işyerleri ile kamu kurumları için başlayacak.
Uzman ve hekim şartı
1 Temmuz sonrası, tüm işyerleri, çalışan sayısına ve tehlike sınıfına bakılmaksızın, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmek zorunda olacak. 9 kişi ve daha az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerleri için, bu hizmette bir kolaylık sağlanmıştı. Buna göre, verilen eğitimi tamamlayan işveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri yürütebilir. İşveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en az 10 dakika ayırmak zorundadır.
İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek isteyen işveren veya işveren vekillerinin İSG-KATİP üzerinden sisteme kaydolmaları zorunludur. İşveren veya işveren vekilinin, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütme yükümlülüğü İSG-KATİP’e kayıt tarihi itibari ile başlar.
Eğitim alan işveren veya işveren vekillerinin üstleneceği iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri; işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikleri kapsamaz.
Çalışan sayısının tespitinde, aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinin olması halinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri üstlenilebilecek işyerlerinin belirlenmesinde SGK’daki tescil kayıtları esas alınır.
Eğitimlerde esnafın beklentisi
Anadolu Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında 9 Ekim 2015 tarihinde İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Eğitim, Sınav ve Belgelendirme işbirliği protokolü imzalanmıştır.
Anadolu Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanan sertifika programına katılarak başarılı olan işveren veya işveren vekilleri ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri yürütebilmektedir. Bu dönem için başvurular, 24 Haziran tarihi itibariyle tamamlandı. Kayıt bedeli 250 TL olup; daha önceki sınavında başarısız olup tekrar sınava girecek adaylar için kayıt yenileme bedeli 125 TL olarak belirlenmiştir. Katılımcılara hem bir ders kitabı verilmekte, hem de e-Sertifika Programları portalında kullanıcı adı ve parolalarını yazarak aşağıdaki adresten oturum açtıklarında tüm e-Öğrenme hizmetlerine ulaşabilmektedir. Özellikle uzun bir eğitim süresi olmadı ve belgenin neredeyse 5-6 aylık bir çabada sonra alınması esnafa çözüm olmamıştır. Burada farklı ve daha kolay bir sistem getirilmeli, alternatif eğitimler geliştirilmelidir. ÖNERİMİZ: Burada özellikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın TÜRMOB, Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu, Ticaret ve Sanayi Odaları gibi meslek birlikleri ile eğitimler ve sertifikalandırma programları düzenleyerek esnafın bu hakkından yararlanabilmesi kolaylaştırılmalıdır.
Böylece hem Çalışma Bakanlığı İş Müfettişleri rehberlik ve toplumsal bilinçlenmeye ciddi bir katkı sunacak, hem de küçük esnafın ciddi zaman ve emek kaybına neden olan Anadolu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Modülüne farklı bir alternatif getirilmiş olacaktır. İş güvenliğini en doğru ve sağlıklı şekilde öğreterek rehberlik yapacak iş müfettişleri de etkin bir şekilde görev yapmış olacaktır.
İş güvenliğinde çözülmesi gereken sorunlar
1 Temmuz’da iş güvenliğinde yeni bir milat başlıyor. İşletmelerin büyük bir bölümü ile kamu kurumları henüz buna hazır değil. Aşağıda yer alan bazı düzenlemeler yapılmadığı takdirde ciddi sıkıntılar yaşanacağı gibi hizmet maliyetleri de artacaktır.
1- Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerine (OSGB’lere) getirilen komşu il dışındaki illere hizmet verilmemesi kuralı değiştirilerek tek bir OSGB ile tüm Türkiye’de kaliteli ve aynı standartta hizmet verilmesinin önü açılmalıdır.
2- OSGB’lerin beş yılda bir alınan yetki belgesi vize ücreti kaldırılmalıdır.
3- Az tehlikeli işyerlerinde çalışanlara e-eğitim/uzaktan iş sağlığı ve güvenliği eğitimi imkanı tanınmalıdır.
4- OSGB’lerde diğer sağlık personeli (işyeri hemşiresi) çalıştırma şartı kaldırılmalıdır.
5- OSGB’ler iş güvenliğine ilişkin birikim ve tecrübelerini diğer kurumlara aktarabilmeli, yardımlaşmalıdır. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğin 13. maddesinde yer alan ‘OSGB’ler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tamamını veya bir kısmını başka bir kişi veya kuruma devredemezler’ ibaresi kaldırılmalıdır.
6- İSG KATİP sisteminde şirketlerin personel sayısına bağlı olarak artan veya azalan işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı süreleri için her çalışan sayısı değiştiğinde sözleşme iptaline ve yeniden sözleşme yapılmasına gerek kalınmadan çalışan sayısı arttığında güncellemeye izin verilmelidir.
7- İşlemleri büyük ölçüde hızlandıran İSG-Katip sistemi bankalar, mağazalar, marketler gibi Türkiye genelinde çok şubeli kurumlarda bir çıkmaza girmektedir. Bu gibi kurumlar için genel müdürlüğün veya işletme merkezinin e-bildirge yetkilisine tüm şubelerin de e-bildirge yetkisi açılabilirse hem bu kurumların SGK işlemleri açısından hem de İSG-Katip onayları açısından çok büyük kolaylık olacaktır.
