26 Nisan 2025 Cumartesi / 28 Sevval 1446

İran-Irak Savaşı´nın başlaması

22 Eylül 1980 tarihinde İran ve Irak arasında 8 yıl sürecek olan, 'I. Körfez Savaşı' olarak da adlandırılan savaş başladı

star.com.tr / NESLİ ÖZKAY10 Ocak 2019 Perşembe 07:00 - Güncelleme:
1969 yılında İran Şahı, 1937'deki sınır anlaşmasıyla Irak'a bırakılan Şattülarap'ı geri alma girişiminde bulundu
 
1970 yılında bu anlaşmazlıktan dolayı iki ülke arasında kesilen diplomatik ilişkiler, 1973'te tekrar başladı
 
1975’te Cezayir'de imzalanan anlaşmaya göre, iki ülke arasındaki sınır, Şattülarap suyolunun en derin noktasından geçecekti
 
Ayrıca İran, Irak'taki Kürtleri merkezi hükümete karşı desteklemeyeceğini kabul etti
 
Ancak 1971'de meydana gelen silahlı çatışmalar sırasında İran'ın ele geçirdiği Körfez adalarından çekilmemesi, iki ülke arasındaki ilişkileri iyice bozdu
 
İran’da Humeyni iktidarının başa gelmesinin ardından Saddam Hüseyin ile ilişkiler kopma noktasına geldi
 
1980 ortalarında, ordudaki yüksek rütbeli subayların tasfiye edilmesi ve rehineler olayıyla ABD'nin düşmanlığını çekmesi dolayısıyla, İran'ın güçsüz durumda olduğu izlenimi uyandı
 
İran'ın iki ülke arasında anlaşmazlık konusu olan bölgeden askerlerini çekmeyi reddetmesi üzerine Saddam Hüseyin bu izlenime güvenerek 22 Eylül'de sınırı geçti
 
Savaşın ilk günleri, baskın avantajını koruyan Irak'ın üstünlüğü ile sürdü
 
Fakat zamanla İran'ın direnişi ile savaş karşılıklı yıpratma sürecine girdi
 
Eylül ayının sonunda Irak ordusu Abadan ve Hürremşehr kentlerini abluka altına aldı
 
1980 kışı boyunca yapılan barış girişimleri başarısız oldu ve Nisan 1981'den itibaren savaş yeniden alevlendi
 
Körfez petrol ticaretinin zarar görmesiyle ABD savaşa aktif olarak katılma kararı aldı
 
Körfez petrol yolunu açık tutmak için ABD bölgeye bir filo gönderdi ve Amerikan bayrağı çekmiş Kuveyt tankerlerini korumaya başladı
 
Savaş 8 yılın ardından Ağustos ayında yapılan ateşkes ile sona erdi
 
 
Ancak daha sonra BM gözetiminde yapılan barış görüşmelerinden bir sonuç alınamadı
 
İran, görüşmeler için ön koşul olarak topraklarındaki tüm Irak askerlerinin çekilmesini isterken, Irak Şattülarap suyolu üzerinde ortak denetim kurulmasında ısrar etti
 
İki ülke arasındaki barış, ancak 1990 yılında Irak’ın İran’dan aldığı toprakları geri vermesiyle sağlanabildi
 
Bu savaş sonucunda yaklaşık bir milyon insan hayatını kaybetti