İşverenler tarafından çalışanlara sağlanan ek menfaatler veya yardımlar ayni ve nakdi olarak iki grup altında kategorize edilerek sosyal güvenlik primi kesintisine tabi olup olmayacağı belirlenmektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 80'inci maddesinde ayni yardımların prime esas kazanca tabi tutulmayacağı hüküm altına alınmıştır.
"b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz."
Hüküm uyarınca belirtilen istisnalar dışında menfaatler her ne ad ile yapılıyor olursa olsun prime esas kazanca tabi olacak ve sosyal güvenlik primi kesintisi yapılması gerekecektir.
Yemek yardımları da işverenler tarafından ayni (yemek kartı, çeki, kuponu) veya nakdi olarak yapılabilmektedir. Yemek yardımlarının sosyal güvenlik primi istisnaları ayrı bir özel düzenleme ile belirlenmektedir.
Mevcut durumda en güncel düzenleme 2 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazete' de Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan "Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" tir.
Yönetmelik ile yemek yardımlarından yapılacak sosyal güvenlik primi kesintisinin nasıl uygulanması gerektiğini ifade eden hüküm yeniden düzenlenmiştir.
Bu kapsamda Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 97'nci maddesinin yedinci fıkrasının (a) bendi ile işveren tarafından çalışanlara yapılan yemek yardımlarının sosyal güvenlik primi istisnası hüküm altındadır.
Hüküm yeniden düzenlenerek aşağıdaki gibi güncellenmiştir:
"a) İşyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, sigortalıya yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin nakit olarak ya da yemek hizmetinin alınması dışında kullanılabilecek yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla sağlanması halinde, fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen tutarının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunulacak tutarını aşmayan kısmı,"
Bu kapsamda çalışanlara yemek kartı, yemek çeki veya yemek kuponu olarak yapılan ve yalnızca yemek yenmesi amacıyla kullanılan yemek yardımlarının tamamı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Ancak bu noktada en önemli husus, çalışanlara yemek kartı, çeki veya kuponu ile sağlanan menfaatlerin yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması halinde sosyal güvenlik primine tabi olmayacağıdır.
Nakden ödenen yemek yardımları ise Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenecek tutara kadar prime esas kazanca dahil edilmeyecek, istisna üzerinde kalan kısımlar ise prime esas kazanca dahil edilerek, sosyal güvenlik primi kesintisi yapılacaktır.
Son olarak çalışana kart, çek veya kupon olarak sağlanan yemek yardımları aynı anda birden fazla kategoride geçerliyse, diğer bir anlatımla aynı kart ile teknoloji veya giyim alışverişi yapılabiliyorsa; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenecek tutara kadar sosyal güvenlik priminden istisna olacaktır.
Yeni uygulama 01.01.2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
