Karar resmen doğrulandı! Trump'a kızıp F-35 yerine KAAN'a yöneldiler

ABD Başkanı Donald Trump'ın Avrupa'ya yönelik tehditleri ve NATO hakkındaki tartışmalı açıklamaları, üye devletler arasında endişelere yol açtı. Trump ayrıca ABD'nin Avrupa'nın güvenliğini geçmişteki kadar taahhütle sağlayamayacağını da ima etti. Bu gelişmelerin ardından Portekiz de dahil olmak üzere birkaç Avrupa ülkesi, daha fazla savunma özerkliğini korumak için ABD askeri ekipmanı için tedarik stratejilerini yeniden değerlendirmeye başladı.

F-35 başlangıçta Portekiz'in yaşlanan F-16 filosunun yerini almak için tanımlanmıştı ve Birleşik Krallık, Hollanda, Belçika, Danimarka, Norveç, Finlandiya, Polonya ve Almanya dahil olmak üzere birçok NATO üyesi tarafından benimsenmesi göz önüne alındığında mantıklı görünen bir geçişti. Nisan 2024'te Portekiz Hava Kuvvetleri Komutanı General João Cartaxo Alves, F-35A'ya geçişin halihazırda devam ettiğini belirtti. Ancak artan jeopolitik belirsizlik ve ABD'nin yabancılar tarafından işletilen F-35'lere yönelik olası kısıtlamaları bu satın almayı daha az uygulanabilir hale getirdi.

F-35'LERİN YÜKSEK MALİYETİ

Diplomatik kaygıların ötesinde, F-35'in yüksek maliyeti önemli bir engel olmaya devam ediyor. Her uçak yaklaşık 82 milyon dolara mal olurken, operasyonel maliyetler uçuş saati başına 33 bin dolara ulaşıyor. Bakım giderleri şu anda hizmette olan F-16'nın dört katı daha fazla. Ayrıca, Washington, özellikle yazılım güncellemelerine ve kritik bakım bileşenlerine erişimi kontrol ederek, ihraç edilen uçaklara operasyonel kısıtlamalar getirebilir. Bazıları tarafından "öldürme anahtarı" olarak adlandırılan bu potansiyel kısıtlamalar, Portekiz'in bu uçakları işletmedeki özerkliği konusunda endişelere yol açıyor.

KAAN ALTERNATİFLER ARASINDA

Bu belirsizlikler göz önüne alındığında Lizbon'un artık özellikle Avrupa'da alternatif çözümler aramaya başladığı ifade edildi. Savunma Bakanı Nuno Melo, Dassault Rafale'nin potansiyel satın alınması hakkında yorum yapmayı reddetse de, bu uçak önde gelen adaylardan biri olmaya devam ediyor. Yabancı basında yer alan habere göre, Eurofighter Typhoon ve Saab Gripen E/F de değerlendiriliyor ve ABD kısıtlamalarına daha az bağımlı seçenekler sunuyor. Ayrıca, şu anda Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilmekte olan KAAN savaş uçağı uzun vadede uygulanabilir bir seçenek olarak görülüyor.

DİĞER SEÇENEKLER

Dikkate alınan dört uçak - F-35A Lightning II, Dassault Rafale , Saab JAS 39 Gripen ve Eurofighter Typhoon - her biri farklı operasyonel gereksinimlere uygun farklı yetenekler sunuyor. Beşinci nesil bir uçak olan F-35A, gizliliği, gelişmiş aviyonikleri ve veri birleştirme yetenekleriyle öne çıkıyor ve çekişmeli ortamlarda operasyonlara olanak tanıyor. Ancak yüksek maliyetleri ve ABD ihracat kısıtlamaları önemli kısıtlamalar getiriyor. Dassault tarafından geliştirilen Rafale, çok amaçlı çok yönlülüğü, elektronik harp yetenekleri (SPECTRA), AESA radarı ve operasyonel özerkliğiyle tanınıyor. Hafif ve uygun maliyetli bir savaş uçağı olan Gripen, NATO sistemleriyle birlikte çalışabilirliği, basitleştirilmiş bakımı ve zorlu havaalanlarından operasyon yapabilme yeteneğini vurguluyor. Bu arada, bir Avrupa konsorsiyumu tarafından geliştirilen Eurofighter Typhoon, gelişmiş sensörler, yüksek çeviklik ve güçlü sağ kalım özellikleriyle hava üstünlüğü görevlerinde oldukça yetenekli, ancak daha yüksek operasyonel maliyetlere sahip.

Portekiz, F-16 filosunun hizmet ömrünün sonuna yaklaştığı önümüzdeki yıllarda bir karar vermek zorunda kalacak. Yeni bir uçağa geçiş, tahmini 5,5 milyar avroluk bir bütçeyle on yıl sürebilir.