Asya'nın NATO'su! Türkiye de davet edildi: Bu kararı herkes destekliyor

Nurimbetov, 15-16 Eylül'de yapılacak ŞİÖ Zirvesi'ne hazırlık çalışmalarıyla ilgili basın mensupları için bilgilendirme toplantısı düzenledi.

Nurimbetov, zirveye Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da aralarında bulunduğu 14 ülkenin devlet başkanları ile 10 uluslararası kuruluşun üst düzey yöneticilerinin katılmasının planlandığını belirterek bu zirvede örgüte üye ülkeler arasında ticari-ekonomik, yatırım, turizm, kültürel ve insani alanlardaki iş birliğinin geliştirilmesine yönelik 20'den fazla anlaşmanın imzalanmasının öngörüldüğünü kaydetti.

Zirveye örgüte üye Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Pakistan, Hindistan ve Özbekistan ile örgütün gözlemci üyesi Belarus, Moğolistan ve İran cumhurbaşkanları ile ev sahibi Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in davet ettiği Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılacağını belirten Nurimbetov, zirveye ayrıca örgütün diyalog ortağı ülkelerden de üst düzey katılımların olacağını dile getirdi.

TÜRKİYE DE DAVET EDİLDİ: BU KARARI HERKES DESTEKLİYOR

Nurimbetov, ayrıca Türkiye'nin, Özbekistan'ın yakın stratejik ortağı ve kardeş ülke olduğunu belirterek "Günümüzde bölgedeki gelişmeler ve Özbekistan'ın dış politik hedefleri göz önünde bulundurulduğunda Türkiye gibi bir ülkenin ŞİÖ Devlet Başkanları Zirvesi'ne davet edilmesi yerinde bir karar. Bu, tüm örgüt üyesi ülkeler tarafından desteklendi." dedi.

15 Haziran 2001'de kurulan ŞİÖ'ye üye ülkeler Çin, Rusya, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan, Hindistan ve Pakistan olarak sıralanıyor. Türkiye, örgüte 2012'de diyalog ortağı olmuştu.

TÜRKİYE'NİN DİYALOG ORTAKLIĞI STATÜSÜ

2008 Duşanbe Zirvesi'nde, ŞİÖ ile irtibat kurmak isteyen ve gözlemci konumunda olmayan üçüncü ülke ve uluslararası kuruluşlarla ilişkilerin kurumsal bir çerçeveye oturtulması amacıyla, "ŞİÖ Diyalog Ortaklığı Statüsü" adı altında yeni bir mekanizma ihdas edilmiştir.

Diyalog Ortaklığı statüsü, gözlemci statüsüne sahip olmayan üçüncü ülkelerin Teşkilat'la belirli alanlarda sınırlı iş birliği yapmalarına olanak sağlamaktadır. Bahsekonu statü, kurumsal bağın derecesi bakımından "gözlemci ülke" statüsünün altında, "misafir katılımcılar" statüsünün ise üzerinde yer almaktadır.

Türkiye 2012'de, Şangay İş birliği Örgütüne (ŞİÖ) Diyalog ortağı olarak katıldı. Katılım sonrası kararı değerlendiren Çin'deki akademisyenler ve Rus analistler bu kararın hem ŞİÖ hem de Türkiye açısından bir devrim niteliğinde olduğunu belirttiler.

KARŞILIKLI GÜVENLİK ÖRGÜTÜ: ŞİÖ

Hükümetler arası bir kurum olan ŞİÖ'nün kuruluşunda Çin ve Rusya'nın Asya'da güvenlik üzerine iş birliği yapma amacı bulunuyordu.

Örgütün güvenlik konusundaki endişelerinden biri, Orta Asya'daki uyuşturucu ticaretiydi.

ŞİÖ üyeleri, bunlara karşı birbirileriyle istihbarat paylaşımında bulunuyor, ortak askeri tatbikat düzenliyor, "suçluları" birbirlerine iade ediyor.

Örgüt, Rusya ve Çin'in Orta Asya'ya yönelik politikalarını koordine etmenin bir aracı olma özelliği taşıyor.

Örgütün kuruluşunda Rusya ve Çin'in ABD'nin Asya'daki olası müdahalelerine karşı ortak hareket etme isteği de vardı.

AB'DEN NE FARKI VAR?

Avrupa Birliği, üye ülkelerin üzerinde yer alan bir hükümetler üstü yapıyken ŞİÖ, iş birliği için kurulmuş hükümetler arası bir yapı özelliği taşıyor.

AB'nin ekonomi, politika, güvenlik ve insan hakları konusunda bağlayıcı bir müktesebatı, üye ülkelerden parlamenterlerin temsil ediği ve yasama gücü bulunan bir meclisi, mahkemesi, marşı ve tüm üye ülkelerin bayraklarının yanında kullandığı bir bayrağı bulunurken bunlar ŞİÖ'de mevcut değil.

AB'nin üye ülkeleri arasında insan, sermaye ve ürünlerin serbest dolaşımı bulunurken ŞİÖ'de bunlar da yok. AB, diğer ülkelerle de serbest ticaret anlaşması imzalayabilirken ŞİÖ üyeleri kendi aralarında bile serbest ticaret anlaşmasına sahip değil.

ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ: ASYA'NIN NATO'SU

Amaç, nitelik, nicelik ve kapsam açısından farklılaşan NATO ve SİÖ, dünya yönetişiminde meydana gelen değişimlere göre dönüşüm geçirmektedir. İki kurum arasında benzerlikler olmakla birlikte, NATO tarihsel ve stratejik önemi göz önüne alındığında günümüzde daha etkindir.

SİÖ geçirdiği reformlarla yenilenmekte ve daha kurumsal bir görünüm kazanmaktadır. Asya bölgesi özelinde çatışmaları önleme kapasitesi ile bölgesel bir görünüm sergileyen SİÖ, NATO'ya kıyasla daha az askeri harcama yapmaktadır.

Askeri kapasitelerine yakından bakıldığında NATO'nun askeri harcama, üye sayısı, kurumsal yapı ve etki bakımından daha güçlü bir konumda olduğu görülmektedir.