Kara veba nasıl başladı? Veba nasıl çözüldü? Veba hastalığından kaç kişi öldü?

Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve Covid-19 adı verilen hastalığa yol açan koronavirüs (corona virüsü), Antarktika hariç tüm kıtalara ve 118 ülkeye yayıldı. Türkiye'de vaka sayısı 18 olarak açıklandı. Bilim insanları ve doktorlar corona virüsle ilgili çalışmalarına devam ediyor. Son zamanların en büyük virüs salgınlarından biri olan corona virüsün haricinde, dünya genelinde bugüne kadar yayılan pek çok farklı virüs salgını oldu. Bu salgınların başında Veba geliyor. Veba hastalığından kaç kişi öldü? Kara veba nasıl başladı? gibi soruların yanıtları da merak konusu oldu. İşte veba salgını hakkında tüm merak edilenler.. 

VEBA HASTALIĞINDAN KAÇ KİŞİ ÖLDÜ?

Kara Ölüm, Kara Veba ya da Büyük Veba Salgını, 1347-1351 yılları arasında Avrupa'da büyük yıkıma yol açan veba salgınıdır. Asya'nın güney batısında başlayarak 1340'lı yılların sonlarında Avrupa'ya ulaşmıştır. Salgına Yersinia pestis adı verilen bir bakterinin yol açtığı düşünülmektedir. Veba salgını sonucunda Avrupa nüfusunun üçte biri ölürken, dünyada salgından ölenlerin sayısı 100 milyona ulaşmıştı.

KARA VEBA NASIL BAŞLADI?

Veba, Çin ve Orta Asya’da başlamış buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Veba’nın Avrupa’ya ulaşması Asya’lı tacirenlerin Çin’den satın aldıkları vebalı kürkleri Avrupa’ya satması yoluyla bulaşmıştır. Gemide yaşayan pire ve farelerin de bu hastalığın yayılmasında etkili oldukları söylenmektedir.

VEBA NEDİR?

Hastalığa sebep olan Yersinia Pestis isimli bakteri 1894 yılında Alexandre Yersin tarafından yapılan çalışmalar sonucunda keşfedilmiştir ve adını kaşifinden almıştır. Bu bakteri basil adı verilen kalın ve kısa bir yapıya sahiptir ve oldukça kolay çoğalabilir. Karanlık ve nemli ortamlarda, vücut dışında bile senelerce canlılığını devam ettirebilir. Bakterinin özel bir forma dönüşerek haftalarca, pirelerin dışkısında bir aya yakın, iltihap ve balgamda ise birkaç hafta boyunca canlı kalabildiği bilinmektedir. Soğuğa aşırı dayanıklı olduğu bilinen Yersinia Pestis bakterisi donmuş ortamlarda da çok uzun süreler boyunca canlılığını korur. Yapılan araştırmalar vebanın Çin ve Orta Asya'da ortaya çıktığını göstermektedir ve göçlerle birlikte buradan geniş coğrafyalara yayılmıştır. Kara ölüm olarak nitelendirilen veba geçmişte Avrupa nüfusunun yarısının ölümüne sebep olmuştur. Hastalık yalnızca insanların değil, birçok hayvanın ölümünde de rol oynamıştır. Günümüzde hastalığın tanısının koyulmasının ardından yapılacak antibiyotik uygulamaları ile %100 oranla tedavi edilebilmektedir. Bu nedenle hastalığın tedavisindeki başarı açısından belirtilerin erken dönemde tespiti oldukça önemlidir. Veba hastalığına ilişkin belirtiler yaşayan bireylerin bir an önce sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi altına alınmaları gerekmektedir.

VEBA BELİRTİLERİ NELERDİR?

Hastalık birden fazla türde olduğundan belirtileri de oldukça çeşitlidir. Yüksek ateşe ek olarak baş, bel ve bacak ağrıları, pirenin ısırması nedeniyle oluşan kızarmalar "Bubonik Veba" denilen veba türünün belirtileri arasında yer alır. Bunun yanında "Septisemik Veba" adı verilen veba türünde ise titreme, kilo kaybı, bağırsak düzeninin bozulması, kusma, yüksek ateş, ağızdan ve burundan kan gelmesi, dokuların ölümünden kaynaklanan kararmalar (nekroz) ve iç kanama en önemli belirtilerdir. Öksürme, nefes almada zorlanma, şoka girme, balgamda kan görülmesi, yüz renginin değişmesi, aşırı derecede susuzluk hissi ise "Akciğer Vebası" adı verilen veba türünü işaret eder. Yüksek ateş ve iç organlardan kaynaklanan kanamalar bütün veba türlerinin ortak belirtileri arasında yer alır. Yersinia Pestis bakterisi vücutta iltihaplara neden olduğundan yüksek ateşe sebebiyet verir. Bununla birlikte bakteri iç organlara zarar verdiğinden iç kanama görülmesi çok yaygındır. Yüksek ateşle birlikte vücudun belirli yerlerinde meydana gelen istemsiz kanamalar mutlaka ciddiye alınmalı ve bir uzmana danışılmalıdır. Yine lenf bezlerinde meydana gelen şişlikler de hastalığın önemli belirtileri arasında yer almaktadır.

VEBA NEDENLERİ NELERDİR?

Vebaya neden olan Yersinia Pestis adlı bakteri türü, vahşi kemirgenlere bulaşmaktadır. Dünyada meydana gelen veba hastalıklarının %95'i Afrika kıtasının yoksul kesimlerinde görülmektedir. Vahşi hayvanlarda parazit olarak bulunan pire, hastalıklı hayvanın kanıyla beslendiğinden bakterinin yayılmasında etkin bir rol oynar. Bu pirelerin vebaya neden olan bakteriler için vahşi hayvanlar ile insanlar arasında bir aracı işlevi gördüğü de söylenebilir. Aynı zamanda veba hastalığı bulunan hayvanların insanlar tarafından tüketilmesi de bir diğer önemli bulaşma nedenidir. Hastalık çoğunlukla kemirgen canlılarda görülse de yoksul kesimlerde bu hayvanların da tüketilmesine bağlı olarak hastalık geniş kitlelere yayılabilmektedir.