Emeklilik için gereken yeterli prim ödeme gün sayısına ulaşamayan sigortalılar, borçlanma yoluyla prim gün sayılarını artırarak emekli olabilmektedirler.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41'inci maddesinde "Sigortalıların borçlanabileceği süreler" hüküm altına alınmıştır. Borçlanma yapılabilecek hallerden biri de kadın sigortalının doğum borçlanmasıdır.
Doğum borçlanması ile kadın sigortalılar prim ödeme gün sayılarını yükseltebilmektedirler.
Kadın sigortalılar ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra üçüncü doğuma kadar, doğum tarihinden itibaren geçen en fazla iki yıllık süreyi borçlanabilmektedirler.
Bu iki yıllık sürede sigortalı adına prim ödenmemiş olması ve dünyaya gelen çocukların yaşaması gerekmektedir.
Doğum nedeniyle çalışma hayatından uzaklaşan kadınlar, her doğumda 720 gün olmak üzere üç doğum için toplam 2.160 gün doğum borçlanması yapabilmektedirler.
Dolayısıyla, bir doğum için 720 gün, iki doğum için 1.440 gün ve üç doğum için borçlanma yapılması durumunda toplam 2.160 prim günü kazanılmış olacaktır.
Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmayacaktır. Prim ödenmiş süreler iki yıllık süreden düşülerek kalan süre borçlandırılacaktır.
Doğum borçlanması ile doğum nedeniyle çalıştığı işinden ayrılmak zorunda kalan veya ara veren kadın sigortalılara doğumdan sonra sigortasız geçirdikleri süreleri borçlanarak Emeklilik açısından hak kaybı olmaması imkanı sağlanmıştır.
Normal şartlarda doğum borçlanması için ilk defa tüm sigorta kollarına tabi çalışma gerekmekle birlikte, staj yaptıktan sonra doğum yapan ve daha sonra normal sigortalı olanların da borçlanma hakkı bulunmaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumunun, 2013/11 sayılı Sigortalılık İşlemleri Hakkında Genelge'sinde "2.1 – Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendine tabi sigortalıların doğumdan sonra geçen süreleri" başlığında "Sigortalılığı ilk defa kısa vade sigorta kollarına tabi prim bildirilerek başlayan kadın sigortalıların bu tarihten sonra doğum borçlanması yapması halinde sigortalılık başlangıç tarihi uzun vade primi bildirilen tarihten geriye doğru gidilerek tespit edilecektir." hükmü yer almaktadır.
Örneğin, kadın sigortalının 01.01.1994 yılında yaptığı stajdan dolayı kısa vadeli sigorta kollarına tabi olarak sigortalılık bildiriminin yapıldığını, 1998 yılında birinci doğumunu gerçekleştirmiş ve 01.01.2000 tarihinde ilk defa tüm sigorta kollarına tabi çalışmasının başladığı düşünelim.
Bahse konu kadın sigortalı, bir çocuğu için en fazla 720 günlük (2 yıl) süreyi borçlandığında, sigortalılık başlangıç tarihi 1998 yılına çekilecek, emeklilik şartları da bu tarih dikkate alınarak belirlenecektir. Dolayısıyla stajda geçen ve kısa vadeli sigorta kollarına tabi prim bildirilen süreler dikkate alınmayacaktır.
Kadın sigortalı, asgari ücret ile asgari ücretin 7,5 katı arasındaki SGK tavan tutarı arasında dilediği tutar üzerinden doğum borçlanması yapabilmektedir. Sigortalının kendisinin belirleyeceği günlük kazancın yüzde 32'sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanır.
Mevcut asgari ücret (Günlük: 666,75 TL) dikkate alındığında, 24 aylık doğum borçlanması yapan bir 4/a sigortalısı (SSK'lı), prime esas kazancı asgari ücretten seçerse, 1 günlük borçlanma 666,75 x 0,32= 213,36 TL ve 720 günlük borçlanma 213,36 x 720 = 153.619,20 TL olacaktır. Bu borcun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Asgari ücretten borçlanma zorunluluğu olmayıp, tavan tutara kadar prim matrahı esas alınarak borçlanma yapılabilmektedir.
2025 yılı ocak ayı itibarıyla asgari ücretin artacağı göz önüne alındığında, 2024 yılı Aralık ayı sonuna kadar borçlanma yapılması daha avantajlı olup, daha az bir prim ödemesi yapılabilecektir.
2025 Ocak ayından geçerli olacak yeni asgari ücret yürürlüğe girdiğinde daha yüksek borçlanma tutarının ödenmesi gerekeceği unutulmamalıdır.
