Türkiye-ABD arasında yeni dönem! Kritik kararlar Trump'ın masasında

ABD Başkanı Donald Trump'ın ikinci başkanlık döneminin başlamasıyla Türkiye-ABD ekonomi ilişkilerinde ticaretten enerjiye, savunma sanayisinden yatırımlara kadar işbirliklerine odaklanılacak.

AA muhabirinin yaptığı derlemeye göre, dünyanın ve Türkiye'nin en büyük ikinci ihracatçısı konumundaki ABD ile siyasi, diplomatik ve güvenlik konularının yanı sıra ekonomi başlığının yeni dönemde de ön planda olması bekleniyor.

Bu kapsamda, dün yemin töreniyle görevine başlayan ABD'nin yeni Başkanı Trump'ın alacağı kararların Türkiye-ABD ilişkilerinde etkili olması öngörülüyor.

Trump'ın ilk döneminde Türkiye-ABD ticari ilişkilerinde iki ülke yıllık ortalama 21,6 milyar dolarlık ticarete imza atmıştı.

Türkiye-ABD ticaret hacmi 2020'deki 21,7 milyar dolarlık seviyesinden 2021'de 27,8 milyar dolara, 2022'de 32,1 milyar dolara kadar yükseldi. 2023'te ise tutar 30,7 milyar dolar oldu.

- TİCARETTEKİ REKORA YENİLERİNİN EKLENMESİ HEDEFLENİYOR

ABD seçimlerinin yapıldığı ve iki ülke arasındaki ticari ziyaretlerin yoğunlaştığı 2024'te ticaret hacmi 2020'ye kıyasla yaklaşık yüzde 50 artarak 32,5 milyar dolara ulaştı ve rekor olarak kayıtlara geçti.

Türkiye'den ihraç edilen ürünlere bakıldığında kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ile mücevherci eşyası gibi sektörler öne çıktı.

İki ülke arasındaki ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılması yönünde ortak hedef bulunuyor. Trump'ın yeni döneminde atılacak adımlar ve karşılıklı ziyaretlerle ekonomik ve ticari ilişkilerin hedef doğrultusunda geliştirilmesi ve yeni rekorlara imza atılması bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Eylül 2024'te Birleşmiş Milletler (BM) 79. Genel Kurulu'na katılmak üzere gittiği New York'ta, Türkevi'nde ABD'de faaliyet gösteren bazı düşünce kuruluşu temsilcileriyle bir araya gelmişti. Buradaki yuvarlak masa toplantısında konuşan Erdoğan, söz konusu hedefe ulaşılmasına ilişkin, "2023'te ticaret hacmimiz 30 milyar doları geçse de biz bu rakamı 100 milyar dolar seviyesine çıkarabileceğimiz kanaatindeyiz." ifadesini kullanmıştı.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat da iki ülke ilişkilerinin farklı alanlarda yıllardır devam ettiğine dikkati çekerek, ABD ile askeri, savunma, siyasi, ekonomi ve ticaret alanında istikrarlı ilişkilerin bulunduğunu dile getirmişti.

- KARŞILIKLI YATIRIMLARIN ARTMASI ÖNGÖRÜLÜYOR

Trump'ın yeni döneminde Türkiye-ABD ekonomi ajandasında öne çıkacak başlıklardan biri de karşılıklı yatırımlar olacak.

Türkiye'de ABD sermayesine sahip 2 binden fazla şirket bulunuyor. Ticarette olduğu gibi karşılıklı yatırımlarda da artış trendi dikkati çekiyor.

Bu süreçte ulaşım iletişim imkanlarının da artması bekleniyor. Türk Hava Yolları, ABD'deki uçuş noktası sayısını bahar aylarıyla birlikte 14'ten 15'e çıkarmaya hazırlanıyor. Türkiye'nin FATF'ın "Gri Liste"sinden çıkması, CDS puanlarındaki düşüşün ve sağlanan desteklerin ABD'den yeni yatırımcılara kapı açması bekleniyor.

- GÜMRÜK TARİFELERİNİN TÜRKİYE'YE YANSIMALARI

Trump'ın seçimi kazandıktan sonra dile getirdiği "farklı ülkelere gümrük tarifeleri uygulayacağı" yönündeki açıklamalarının ardından sürecin Türkiye'ye muhtemel yansımaları da iki ülke ilişkilerinde öne çıkacak.

ABD'nin yeni Başkanı, görevi devralır almaz Oval Ofis'teki konuşmasında, Kanada ve Meksika'dan ithal edilen ürünlere yönelik yüzde 25'lik gümrük tarifesi uygulamasına 1 Şubat'ta başlamayı düşündüklerini ifade etmişti.

Türkiye özelinde uygulanan gümrük vergilerine ilişkin de Ticaret Bakanı Ömer Bolat geçen ay, "Özellikle ticaret alanında, başta tekstil sektöründeki gümrük vergilerinin düşürülmesi, çelik sektöründeki kısıtlama tedbirlerinin kaldırılması gibi ticarette beklentilerimiz var." değerlendirmesinde bulunmuştu.

- TRUMP'IN ENERJİ SEKTÖRÜNDE ALACAĞI KARARLAR MASADA OLACAK

ABD Başkanı'nın, görevinin ilk gününde enerjiye ilişkin aldığı kararlar da bulunuyor.

Trump başkanlık kararnamesiyle "ulusal enerji acil durumu" ilan etmesi dikkati çekerken bunun küresel enerji piyasaları üzerindeki etkileri ve iki ülke arasındaki enerji işbirliğine yansımaları da öne çıkacak başlıklardan biri olacak.

Ayrıca, Türkiye ve ABD arasında enerji ve maden alanında ikili işbirliğinin artırılması amacıyla çeşitli çalışmaların yapılması bekleniyor.

Geçen yıl iki ülke arasında başlatılan Enerji ve İklim Diyaloğu mekanizmasıyla enerji dönüşümü ve iklim değişikliği alanında işbirliğinin geliştirilmesi amaçlanıyor.

Trump yeni döneminin ilk adımlarından birini atarak, ABD'nin Paris İklim Anlaşması'ndan çekilmesi kararına da onay vermişti.

- UZAY VE TEKNOLOJİDEKİ İŞBİRLİĞİNİN İLERLETİLMESİ BEKLENİYOR

Türkiye ile ABD firmaları arasında uzaydan teknolojiye kadar çeşitli alanlarda işbirlikleri bulunuyor. Trump'ın yeni döneminde bu alanlarda da ilerlemeler kaydedilmesi öngörülüyor. Trump'ın yakın ilişkisi olduğu bilinen teknoloji devi şirketlerle Türkiye'deki şirketlerin yeni yatırım ve işbirliklerine imza atmaları hedefleniyor. ABD'nin yeni Başkanı'nın görevi devraldığı törende dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinin yöneticileri de dikkati çekmişti. Türkiye, ilk insanlı uzay yolculuklarını geçen yıl ABD'den gerçekleştirirken TÜRKSAT 6A'yı da bu ülkeden uzaya göndermişti. Milli Uzay Programı doğrultusunda atılacak yeni adımlarda ABD ile temas trafiğinin yoğunlaşması bekleniyor.

- SAVUNMA SANAYİSİNDEKİ ENGELLERİN AŞILMASI ÖNGÖRÜLÜYOR

Türkiye ile ABD arasında savunma sanayisi alanında işbirliğini geliştirme potansiyeli bulunuyor.

Trump'ın yeni döneminde ABD'nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye'ye yönelik kararlarını gözden geçirmesi isteniyor. İki ülkenin "müttefiklik" anlayışıyla meseleye yaklaşması ve sürecin olumlu sonuçlanması halinde bunun savunma sanayisindeki işbirliğini ilerletmesi bekleniyor.

- ABD'DEN GELEN TURİST SAYISINDA REKOR HEDEFİ

Diğer taraftan iki ülke arasındaki ilişkilerin olumlu yönde ilerlemesinin turizme de yansıması öngörülüyor. Türkiye'yi 2021 yılında 363 bin 427, 2022 yılında 1 milyon 15 bin 363, 2023 yılında 1 milyon 348 bin 400 ABD'li turist ziyaret etmişti. Henüz 2024 verileri açıklanmasa da 11 aydaki 1 milyon 364 bin 631 turist sayısı rekor olarak kayıtlara geçti.

Yeni dönemde de ABD'den gelen turist sayısında bu rekorun aşılması öngörülüyor.