Gölpınar Hitit Barajı, Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesi'ne alındı

Yumaklı, yazılı açıklamasında, merkezi Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de Türkiye'nin de içinde yer aldığı 11 kurucu üye ile 1950'de faaliyetlerine başlayan ICID'ın halihazırda 110 üyesi ile sürdürülebilir tarımsal su yönetimini teşvik etmek amacıyla sulama, drenaj ve taşkın yönetimi alanında çalışmalar yürüttüğünü belirtti.

Bakanlığa bağlı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğünün, ICID'a, 1960'da kurumsal üye (Türk Milli Komitesi-TUCID) olduğunu belirten Yumaklı, ICID tarafından belirli periyotlarda, tarımda suyun verimli kullanımını desteklemek, sulama alanındaki yenilikçi çalışmaları dünya su gündemine taşımak ve bu konudaki araştırmaları teşvik etmek amacıyla çeşitli kategorilerde ödüller verildiğini anımsattı.

- LİSTEDEKİ ESER SAYISI İKİYE ÇIKTI

Bu ödüllerden birinin de 2014 yılından itibaren, 100 yıldan daha eski ve faal durumda bulunan sulama yapılarının tanınması amacıyla verilen WHIS ödülü olduğunu belirten Yumaklı, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bakanlığımıza bağlı DSİ Genel Müdürlüğümüz, WHIS ödülü kategorisine 2024'te Gölpınar Hitit Barajı ile adaylık başvurusu yapmıştır. 3 bin 324 yıllık baraj, ICID tarafından Sidney-Avustralya'da düzenlenen 75. Uluslararası Yönetim Kurulu Toplantısı'nda, TUCID'in WHIS ödülünü alarak Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesi'nde yer almaya hak kazandığı ilan edilmiştir. Tarih öncesi çağlardan bu yana Anadolu topraklarımızı suyla buluşturan ve ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak DSİ Genel Müdürlüğümüz tarafından rehabilite edilen tesisimizin böylesine önemli bir ödüle layık görülmesi ülkemiz adına mutluluk vericidir. Geçen yıl da Van ilimizin sınırları içinde yer alan 2 bin 800 yıllık Şamran Kanalı Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesine girmeye hak kazanmıştı. Böylece ülkemizden Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesine giren eser sayımız ikiye yükseldi."

Bakan Yumaklı, gelecek süreçte ülkede yer alan diğer tarihi sulama yapılarının da listede yerini alması için çalışmaları sürdüreceklerini vurguladı.

Halen su stresi yaşayan bir ülke olarak su kaynaklarının daha akılcı, etkin ve sürdürülebilir şekilde değerlendirilmesi için hayata geçirdikleri eylem planlarını kararlılıkla uyguladıklarına işaret eden Yumaklı, "Bu bağlamda, geçmişten miras kalan tarihi değere sahip su yapılarımızın korunup gelecek kuşaklara aktarılması için büyük gayret gösteriyoruz." ifadelerini kullandı.

- GÖLPINAR HİTİT BARAJI

Açıklamaya göre, Hititler, Milattan Önce (MÖ) 13. Yüzyıl'da Anadolu topraklarını suyla buluşturmak amacıyla Gölpınar Hitit Barajı'nı inşa etmiş ve baraj vasıtasıyla toplanan suyu 1,3 kilometre uzaklıktaki Alacahöyük antik şehrine ulaştırmış. Alacahöyük'te 1997'de Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu'nun kazı başkanlığında yeniden başlatılan çalışmalar kapsamında, Anadolu'nun ilk barajlarından biri olan Hitit Barajı gün yüzüne çıkartıldı. Baraj, 2002-2007 yılları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, Anadolu Üniversitesi, Çorum Valiliği, Alacahöyük Belediyesi ile koordineli olarak DSİ Genel Müdürlüğü tarafından rehabilite edildi.

Barajın turizme kazandırılması konusunda 2015'te başlatılan arkeopark projesi çalışmaları 2018'de tamamlandı. Barajın turizme kazandırılması için etrafındaki 277 dönüm arazi kamulaştırıldı. Bugün daha çok turizm yönüyle ön plana çıkan baraj ve çevresi, Hititler'in son döneminde bölgede yaşanan kuraklığın bir ürünü olması nedeniyle önemini koruyor.

Savakları, su dinlendirme havuzu, geçirgenliği azaltan kil sıvaları ile döneminin önemli su mühendisliği harikalarından biri olduğu değerlendirilen barajın, su seviyesini kontrol eden bölümü ise başlı başına bir yapıt olarak kabul ediliyor. Günümüzde fonksiyonlarını devam ettiren baraj, 3 bin 324 yıl öncesinde olduğu gibi Alacahöyük çiftçileri tarafından tarımsal sulamada kullanılıyor.