Dönüşlü fiil ekleri ve örnekler! Dönüşlü fiil nedir?

Dönüşlü fiil, Türkçe ve dil bilgisinde önemli yeri olan kelimelerdir. Özne tarafından gerçekleştirilen eylemler ise etken fiil olarak adlandırılır. Dönüşlü fiillerde cümlenin yüklemi, aynı zamanda fiilin kendisidir. Peki Dönüşlü fiil nedir? Dönüşlü fiil, edilgen fiilden nasıl ayırt edilir? İşte Dönüşlü fiil ekleri ve örnek cümleler

DÖNÜŞLÜ FİİL NEDİR?

Hem özne tarafından gerçekleştirilen hem de doğrudan ya da dolaylı olarak öznenin etkilendiği fiillere dönüşlü fiil denir. Kısacası dönüşlü fiiller, yüklemde gösterilen işi yapan ve yapılan işten etkilenenin aynı kişi veya varlık olduğu fiillerdir.

DÖNÜŞLÜ FİİL EKLERİ

Bu fiiller -n ve -l ekleriyle oluşturulur. (-l) ekiyle oluşturulan dönüşlü fiiller: Darıldı, ayrıldı, katıldı.

DÖNÜŞLÜ FİİL ÖRNEKLERİ:

(-n) ekiyle oluşturulan dönüşlü fiiller:

Uyandı, sevindi, göründü, yakındı, övündü.

-Kızlar süslendi; delikanlılar güzelce giyindi.

-Sınavı geçtiğini öğrenince çok sevindi.

-Adam hep kendisiyle övünüyor.

(-l) ekiyle oluşturulan dönüşlü fiiller:

Darıldı, ayrıldı, katıldı, çekildi.

-Çocuk babasının kollarına atıldı.

-Genç kız camın önünden çekildi.

Bir dönüşlü fiil cümlesini inceleyelim: "Fatih, gece yatmadan önce yıkandı" cümlesinde, yükleme "Kim yıkandı?" sorusunu sorduğumuzda, "Fatih" yanıtını alırız. Yani bu cümlede işi yapan (özne) bellidir. Peki bu yıkanma işinden kim etkilenmiştir? Yani cümlenin aynı zamanda nesnesi kabul edilebilecek kişi de Fatih olduğuna göre, bu cümlede hem işi yapan hem de işten etkilenen Fatih'tir. İşte böyle cümlelere dönüşlü fiiller denilmektedir.

DÖNÜŞLÜ FİİL, EDİLGEN FİİLDEN NASIL AYIRT EDİLİR?

Dönüşlü fiiller, tıpkı edilgen çatılı fiiller gibi "-l" ve "-n" eklerini alarak oluşur. Edilgen fiillerle dönüşlü fiillerin farkı şudur: Edilgen fiillerde işi yapan belli değildir, yani özne yoktur. Fakat dönüşlü fiillerde özne bellidir ve özne aynı zamanda işten etkilenendir.

Fatih, gece yatmadan önce yıkandı. - Dönüşlü Fiil

Söylediğin sözlere çok alındı. - Dönüşlü fiil (Alınmak, gücenmek anlamında kullanılmış)

Arabalar ılık suyla yıkandı. - Edilgen fiil. Edilgen.

Kargo teslim alındı. - Edilgen. (Cümledeki alınmak kelimesi, almak sözcüğünden türetilmiştir.