Mısır ve Sudan arasında su zirvesi

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, iki Bakan dün Mısır'ın başkenti Kahire'de bir araya geldi.

Görüşmenin su güvenliği konusunda "tam bir görüş birliğini" yansıttığı belirtilen açıklamada, "Su güvenliğinin sağlanması, her iki ülke için bir varoluş meselesi, bu konuda taviz verilemez." ifadeleri kullanıldı.

Mısır'ın, zor günler geçiren Sudan'a "sağlam" desteğinin süreceğini vurgulayan Mısır Dışişleri Bakanı Abdulati, Sudan'ın ulusal kurumlarını desteklemek, Sudan'ın egemenliğine, birliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duymak, iç işlerine müdahale edilmemesi konularındaki kararlılıklarını belirtti.

Ülkesinin, Sudan'a gerek siyasi gerek insani her alanda her türlü desteği sağlama konusunda istekli olduğunu ifade eden Abdulati, krizin başlamasından bu yana kötüleşen insani durum nedeniyle Mısır'a yoğun şekilde gelen Sudanlı kardeşlerine her türlü desteği sağlama konusundaki hassasiyetlerinin devam ettiğinin altını çizdi.

Abdulati ayrıca dışişleri bakanlığı görevine atanması dolayısıyla mevkidaşı Ali Şerif'i tebrik etti.

- Sudan'daki savaş

Sudan'da 30 yıl süren Ömer el-Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ile HDK arasındaki güç mücadelesi 18 aydan fazla süredir devam ediyor.

Savaşın bitirilmesi için başlatılan tüm çözüm girişimleri sonuçsuz kalmıştı.

Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan'daki çatışmalar sonucu 20 binden fazla kişi hayatını kaybetti.

İç savaşın başladığı Nisan 2023'ten bu yana ülkeden ayrılanların sayısı 3 milyona ulaştı, 14 milyondan fazla kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda bulunuyor.

- Nil sularının paylaşım sorunu

Nil sularının yaklaşık yüzde 80'i topraklarında doğmasına rağmen sadece yüzde 3'ünden yararlanabilen Etiyopya, 2 Nisan 2011'de, Afrika'nın en büyüğü olacak Hedasi Barajı'nın inşasına başladı.

Baraj, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bölgede, Nil Nehri'ni yüzde 80 besleyen Mavi Nil Nehri kolu üzerinde yapılması nedeniyle büyük önem taşıyor.

Etiyopya, Hedasi Barajı ile enerji açığını kapatmayı ve elektrik satmayı amaçlıyor.

Addis Ababa yönetimi, Mısır ve Sudan ile anlaşmaya varmamasına rağmen barajın doldurulmasında ısrar ederken Kahire ve Hartum yönetimleri ise Nil suyunun paydaş ülke başına düşen yıllık payların etkilenmemesi için öncelikle üçlü anlaşmaya varılması gerektiğini belirtiyor.

Mısır ve Sudan'ın itirazları nedeniyle bölgesel krize dönüşen Hedasi Barajı inşaatının yüzde 80'ini tamamlayan Etiyopya, 2022 itibarıyla elektrik üretimine başlarken Mısır'ın barajlarındaki elektrik üretiminin yüzde 20 ila 40 düşeceği değerlendiriliyor.

Nil havzasından Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC), Tanzanya, Burundi, Ruanda, Kenya, Uganda, Güney Sudan, Etiyopya, Eritre, Sudan ve Mısır olmak üzere 11 ülke faydalanıyor.

Nil Nehri havzasında yer alan 10 ülkeden 7'si 2010 yılında "Entebbe Anlaşması" olarak bilinen ve Nil Nehri üzerinde yapılacak herhangi bir proje için Mısır'ın iznini gerektirmeyen bir anlaşma imzalamış, Mısır ve Sudan anlaşmayı reddetmişti. 2011 yılında Sudan'dan ayrılarak bağımsızlığını kazanan Güney Sudan ise anlaşmayı imzalayacağını duyurmuştu.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi de Nil Nehri'nin, Mısır'ın su ihtiyacının yüzde 98'ini karşıladığını ve su kaynaklarını korumanın Mısır için bir varoluş meselesi olduğunu söylemişti.