İran'daki 1988 idamlarında Cumhurbaşkanı Reisi'nin de rolü olduğu iddiası

İran'da rejim muhalifi binlerce mahkumun idam edilmesiyle ilişkisi olduğu gerekçesiyle 2019'da İsveç'te tutuklanan ve "savaş suçuyla" yargılanacağı açıklanan eski Savcı Hamid Nuri (60) mahkemeye çıkarıldı.

İsveç televizyonunun haberine göre, İran'da 1988'de çoğunluğu Halkın Mücahitleri Örgütü mensubu olmak üzere 3 bini aşkın mahkumun idam kararında rolü olduğu öne sürülen eski savcı Nuri aleyhinde açılan davanın ilk duruşması Stockholm Bölge Mahkemesi'nde görülmeye başlandı.

Mahkemeye çıkarılan İranlı eski savcının, "savaş suçu", "uluslararası hukuku ihlal" ve "cinayetle" suçlandığı belirtildi.

İsveç'teki davanın, söz konusu toplu idamlarla ilgili ilk uluslararası dava olması açısından önemli olduğu ifade ediliyor.

- İRAN'DAKİ 1988 İDAMLARINDA CUMHURBAŞKANI REİSİ'NİN DE ROLÜ OLDUĞU İDDİASI

İran yönetimi, Şah rejimine karşı birlikte hareket ettiği sosyalist ve komünist grupları daha sonraki dönemde ülke yönetimine karşı faaliyetleri nedeniyle tasfiye sürecine başlamıştı. 1979'daki devrimin ardından İran-Irak savaşı dönemine rastlayan süreçte İran'a karşı Irak saflarında savaşan Halkın Mücahitleri Örgütünün cezaevlerindeki mensupları idam edilmişti.

İran'da faaliyet gösteren sosyalist örgütler ve çeşitli komünist parti mensuplarından idam edilenlerle birlikte en az 3 bin mahkumun "ölüm komitesi" adı verilen 4 kişilik yargı heyetinin kararlarıyla toplu şekilde idam edildiği ifade ediliyor. İran'ın yeni Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin de hapisteki rejim muhaliflerinin idam kararını veren 4 kişilik komitede yer aldığı iddia ediliyor. Cumhurbaşkanı Reisi ise idamlarla ilişkisi olduğunu reddediyor.

İranlı din adamı Ahmed Muntazeri, toplu idamlarla ilgili hükümlere ilişkin devrimin önde gelen isimlerinden babası Ayetullah Hüseyin Ali Muntazeri'ye ait bir ses kaydını 2016'da sosyal medyada paylaşmıştı.

Ses kaydında, söz konusu idamların İslam hukukuna uygun olmadığını ifade eden Ayetullah Muntazeri, bu idamlardan "İran İslam Cumhuriyeti'nin en büyük cinayeti" şeklinde söz ediyor.

İranlı eski savcı Hamid Nuri, Kasım 2019'da geldiği İsveç'te tutuklanmıştı. İsveç Savcılığı tarafından 27 Temmuz'da yapılan yazılı açıklamada, Nuri hakkında hazırlanan iddianamenin tamamlandığı ve eski savcının "savaş suçu" ve "cinayet" suçlamalarıyla yargılanacağı açıklanmıştı.