3 ülkeden Rusya-Belarus elektrik şebekesinden ayrılma kararı

Litvanya, Letonya ve Estonya, elektrik sistemlerini 8 Şubat itibarıyla Rusya ve Belarus'un elektrik şebekelerinden ayırdı. Rusya'nın enerji sisteminden ilk ayrılan Baltık ülkesi Litvanya oldu. Litvanya'nın elektrik dağıtım operatörü Litgrid, Kaliningrad ve Belarus ile olan elektrik hatlarının yerel saatle sabah 07.43 itibarıyla kesildiğini duyurdu. Litvanya'yı Letonya ve Estonya takip etti.

Litvanya Enerji Bakanı ygimantas Vaiciunas başkent Vilnius'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, "Az önce Letonya ve Estonyalı bakanlarla görüştüm. Saat 09.09 itibarıyla Baltık ülkeleri, Rusya ve Belarus'un dahil olduğu sistemden ayrıldı" dedi. Üç Baltık ülkesinin Rusya ile ortak sistemden ayrılmasının ardından izole işlem testi gerçekleştirdiğine işaret eden Vaiciunas, "İzole operasyon moduna geçiyoruz. Baltık enerji sistemi, nihayet kendi ellerimizde. Kontrol bizde. Onlarca yıl boyunca Rus sistemiyle senkronize çalıştık ve onların frekans kontrolüne bağımlı kaldık. Bu şartlar altında muhtemel kesintilere karşı savunmasız durumdaydık. Artık yeni bir döneme giriyoruz. Parlak, güçlü, güvenli ve enerji açısından bağımsız bir gelecek inşa edeceğimiz yeni bir dönem" ifadelerini kullandı.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, gelişmeyi "Avrupa'nın birliği ve özgürlük adına bir zafer" olarak nitelendirdi.

Rusya'nın elektrik enerjisi sisteminden tamamen ayrılan üç ülke, yarın öğleden sonra 26 ülkede 400 milyondan fazla tüketiciye hizmet veren dünyanın en büyük elektrik şebekesi olan Avrupa şebekesiyle senkronize çalışmaya başlayacak. Baltık ülkelerinin Rusya ve Belarus ile ortak elektrik enerjisi sistemi anlaşmasının resmi olarak Cuma günü saat 23.59'da sona ermesiyle birlikte üç ülkenin elektrik ihtiyacı, yerel enerji santralleri ve Polonya, İsveç, Finlandiya ile olan hatlar aracılığıyla karşılanmaya başlandı.

ÜÇ ÜLKE "BRELL" OLARAK BİLİNEN ELEKTRİK SİSTEMİNDEYDİ

Baltık ülkeleri, Sovyetler Birliği dönemden bu yana Rusya ve Belarus ile birlikte ismi katılımcı ülkelerin baş harflerinden oluşan ve "BRELL" olarak bilinen elektrik sisteminde yer alıyordu. Sovyetler Birliği 1991 yılında Baltık ülkelerinin bağımsızlığını tanıdı. Üç ülke 2004 yılında Avrupa Birliği ve NATO'ya katılırken, Rusya ile aynı entegre enerji şebekesinde kalmaya devam etti. Baltık ülkelerinin Rusya'nın elektrik şebekesinden ayrılma planları yıllardır gündemdeydi, ancak 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinin ardından ivme kazandı. Litvanya, Letonya ve Estonya, 2018'den bu yana elektrik dağıtım şebekelerini modernize etmek ve Rusya'nın sisteminden ayrılmaya hazırlanmak için büyük ölçüde Avrupa Birliği fonlarından istifade ederek yaklaşık 1.6 milyar euro harcadı.

Baltık ülkelerinin Rusya'nın sisteminden ayrılması, Rusya toprağı olan, ancak Rusya ile kara bağlantısı bulunmayan Kaliningrad ekslavının Rus şebekesinden tamamen kopması manasına geliyor. Litvanya, Polonya ve Baltık Denizi ile çevrili olan Kaliningrad, artık elektrik sistemini kendi başına idare etmek durumunda kalacak.