Kur'an'ı hatim edecek olan Müslümanlar, öncesinde okunacak dualar ve niyet etme şekli hakkında bilgi edinmek istiyor. Hatim etmenin büyük sevabı olduğu hadislerde ve ayetlerde belirtilmiştir. Hadislerden aktarılan bilgilere göre Hatim okuyan bir kişinin istediği dileği kabul edilir. Peki, Ramazan hatmine başlarken nasıl niyet edilir? Hatime başlamadan önce hangi dualar okunur? İşte hatim duası
RAMAZAN HATMİNE BAŞLARKEN NASIL NİYET EDİLİR?
Hatm ve hıtâm sözlükte "örtmek, mühürlemek, bir şeyi tamamlayıp sonuna ulaşmak" gibi mânalara gelir.
Kur'ân-ı Kerîm'i başından sonuna kadar yüzünden veya ezbere okuyarak bitirmeye Hatim indirmek denir ve bunu yapan kişi Kuranı Kerim'i hatmetmiş olur.
Hatim yapabilmek için Kur'an-ı Kerim'in baştan sona kadar okunması yeterli olmaktadır. Allah katında yapılmış en makbul olan ibadetlerden bir tanesi hatim şeklinde bilinir. Hatmi isteyen kişiler tek başlarına isteyenler de cüzleri ayırarak da birden çok kişi vasıtası ile gerçekleştirebilirler.
Kuranı Kerim'i baştan sona okuyup bitirmek en makbul ibadetlerden sayılmıştır.
Hz. Peygamber, Kur'an okuyup onunla amel edenlerin gıpta edilecek kimseler olduğunu, okunan Kur'an'ın her harfine karşılık on sevap verileceğini, okuyanlar için Kur'an'ın dünyada huzur kaynağı, âhirette de şefaatçi olacağını bildirmiştir.
Hatime başlarken niyet etmek uygundur. Bu niyetin şekli ve nasıl yapılacağı ile ilgili dini kaynaklarda herhangi bir bilgi yoktur. Fakat "niyet ettim Allah rızası için Kuran'ı hatmetmeye" gibi bir niyetle Kuran hatmine başlanabilir.
HATİME BAŞLAMADAN ÖNCE NE OKUNUR?
Hatimden önce üç İhlas suresi okunur ve arkasından tekbir getirilir. "Allahu ekber Allahu ekber, lâ ilâhe illallahu vallahu ekber, Allahu ekber ve lillahil hamd" denir.
Daha sonra Felak suresi okunup aynı tekbir getirilir.
Sonra Nas suresi okunarak tekbir getirilir.
En son Fatiha suresi ve Elif lam mim (Bakara'nın ilk sayfası) okunur ve arkasından hatim duası okunarak en sonunda yine Fatiha okunarak bitirilir.
KURAN-I KERİM NASIL HATİM EDİLİR?
Resûl-i Ekrem, Kur'an'ı tertip üzere okuyarak hatim indirmeyi Allah'ın en çok sevdiği işlerden biri olarak nitelendirmiştir.
Hatim indirmenin belli bir zamanı ve süresi yoktur. Hz. Peygamber'in bilhassa geceleri çokça Kur'an okuduğu bilinmekteyse de nasıl bir tertiple okuduğuna ve eğer o ana kadar nâzil olan bütün âyetleri okuyor idiyse bunu ne kadar bir zaman içinde yaptığına dair kesin bilgi bulunmamakta, ancak, "Üç günden daha az bir zamanda Kur'an'ı hatmeden kişi ne okuduğunu anlamamıştır" buyurmuştur.
Burada belirtmek istediği Kuranı Kerim'i çabucak okuyup bitirmek değil, anlayarak, yavaş yavaş, düzenli ve doğru bir şekilde okunmasını tavsiye etmektir.
Ashab içinde haftada veya üç günde bir hatim indirenler olduğu gibi, bazılarının bundan daha az veya daha çok bir süre içinde bu işi gerçekleştirdikleri rivayet edilmiştir. Sahâbîler, her gün için okuyacakları kadar Kur'an'ı bölümlere (hizip) ayırır ve her gün bu bölümlerden birini okurlardı.
Bu bilgiler hatim indirmede belli bir sürenin tayin edilmediğini, herkesin kendi durumuna göre hareket edebileceğini göstermektedir. Esasen ezberleme amacı dışında Kur'an okumanın gayesi önce onu anlamak, sonra da anladığıyla amel etmektir. Resûl-i Ekrem'in, Kur'an'ı geniş zaman içinde okumayı tavsiye etmesinin sebebi de bu olmalıdır.
Hatim indirilirken, Duhâ'dan itibaren her sûrenin sonunda veya bir görüşe göre başında tekbir getirme işi, yedi kıraat imamından İbn Kesîr'in râvisi Bezzî tarafından Hz. Peygamber'e isnat edilen bir hadis olarak rivayet edilmiştir
Bununla birlikte sûre sonlarında tekbir getirmek bir gelenek halinde devam etmiş, zamanla buna tehlîl ve tahmîd cümleleri de ilâve edilerek bazı ibareler oluşturulmuştur.
Bunlardan en yaygın olanı şudur: Allāhü ekber lâ ilâhe illallāhü vallāhü ekber Allāhü ekber ve lillâhi'l-hamd.
Kur'ân-ı Kerim'in hatmedilmesi ve sonrasında yapılacak uygulamayı belirten bir hadiste, İbn Abbas (r.a)'dan rivâyete göre, bir adam Peygamberimiz (a.s)'e, Allah'ın en çok sevdiği amel hangisidir, diye sordu. O da: "Konup göçendir" dedi. O kişi: Konup göçen kimdir, diye sorunca, Peygamberimiz (a.s): "Kur'ân'ı başından sonuna kadar okuyan, bitirince hemen tekrar başlayandır" dedi"
HATİM DUASI VE ANLAMI
Hatim bittikten sonra, duanın kabul olma şartlarına da riâyet ederek, hatim duasına şu cümlelerle başlamak uygun görülmüştür:
Okunuşu:
Sadekallâhü'l-'azîm ve belleğa Rasûlühü'l-Kerîm.
Ve nahnü 'alâ zâlike mineş-şâhidîn.
Rabbenâ âmennâ bimâ enzelte vet-teba'ner-Rasûle fektübnâ meaş-şâhidîn.
Anlamı:
"Yüce olan Allah şüphesiz doğru söylemiştir. Onu Peygamberimiz (a.s) bize ulaştırmıştır.
Biz de bu duruma şahit olanlardanız.
Rabbimiz! Senin indirdiğine iman ettik ve Peygamber'e uyduk. Artık bizi şahidlerle beraber yaz. (Al-i İmrân, 3/53)
Ya da kısaca:
Okunuşu: Sübhâne Rabbiyel-'aliyyil-â'lel-vehhâb.
Anlamı: "Yüce, ulu ve lütufkâr olan Rabbimi tesbih ederim" dedikten sonra duaya başlanır.
Hatim Nâs sûresinin okunmasıyla sona ererse de ardından Fâtiha ile Bakara sûresinin ilk beş âyetinin okunması yeni bir hatme başlangıç sayılmıştır.