Sen varsan #şiddeteyeryok

KADEM için 25 Kasım tarihi ne anlam ifade ediyor? 

KADEM 2013 yılında kurulduğundan bugüne kadar kadın mağduriyetleri ve kadınların ihtiyaçları ile alakalı pek çok projeler hazırladı, kampanyalar yaptı ve eğitimler düzenledi. Bugün hala bu çalışmaları devam ediyor. Bunların arasında şiddete uğrayan kadınların mağduriyetlerini takip etmek ve bu şiddeti önlemeye çalışmak çok özel bir yer tutuyor. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele günü de çalışmalarımızın fark edildiği önemli günlerden biri. Elbette bu günün bu şekilde anılmasının tarihte yaşanmış acı bir olay sebebiyle olduğunu hepimiz biliyoruz. Biz de her yıl bugünün önemine dikkat çekmek üzere ya bir bilgilendirici ve dikkat çekici video hazırladık ya da başka kurumların yaptığı bu tarz videolara, kamu spotlarına destek vererek bu alandaki duruşumuzu göstermeye gayret ettik. Bu seneki videomuzun ana amacı da yine kadına yönelik şiddete dikkat çekerek kamuoyunda bununla ilgili farkındalık yaratmak oldu. Ama bu noktada meseleye dair farklı bir bakışı öne çıkararak insanların böyle bir durumla karşı karşıya kaldıklarında sorumluluk almaları gerektiğini de onlara anlatmak istedik. Örnek bir davranış modeli geliştirmeye çabaladık.  Toplumun her ferdinin kadına yönelik şiddet karşısında gözlerini kapamamaları, bu acıya bakıp geçmemeleri, yapabilecekleri bir şey varsa bu insani sorumluluğu almaları gerektiğini anlatmaya çalıştık.

Sosyal medyada ve televizyon ekranlarında yayınlanan bu kısa film maksadına ulaştı mı sizce?  

Aldığımız geri dönüşler maksadına ulaştığını gösteriyor. Kampanya için çalışırken nasıl bir kurguyla en doğru ve en etkili mesajı verebiliriz diye düşündük. Çünkü şiddet basit bir hadise değil. Tarzımızın ve dilimizin doğru şekillenmesi gerekiyordu. Sosyal ortamlarda yahut kamusal alanlarda birinin şiddetine maruz kalındığında nispeten bir müdahale imkanı oluşuyor. Ama iş kapalı kapılar arkasında yani aile içinde gerçekleşirse maalesef bu imkan da yok. Bu nedenle aile içindeki şiddetten hareket edelim dedik ve bir apartman hayal ettik. Apartmandaki diğer aileler kavga seslerini duyduklarında o hakaretleri, bağırmaları işittiklerinde bir aile yetkilileri arasın dedik. Diğer aile ise şiddet uygulayan kişiyi o ortamdan en azından zihinsel olarak uzaklaştırmak üzere bir olay kurgulasın, dikkatini başka bir tarafa çeksin diye düşündük. O andaki şiddeti akut bir biçimde sona erdirecek, akılcı bir müdahale olması lazımdı. Biz de apartmandaki bir sorun gerekçesiyle şiddet kullanan kişinin evin dışına çağrılmasının daha doğru olacağını düşündük. Elektrik kesintisi bunun için şiddeti bölecek tarzda oldukça uygun bir bahaneydi ve film mesajı itibariyle ve aldığımız geri dönüşleri düşündüğümüzde amacına ulaştı.

Bu hassasiyet çok önemli. Çünkü şiddeti engellerken de şiddet göstermek gibi bir eğilimimiz var toplum olarak…

Maalesef.  Gelen mesajlarda da bu vardı. “Bir şiddet olayı ancak bu kadar iyi resmedilebilir ve ancak bu kadar nezaket ile bertaraf edilebilir” diye yazmış hocalarımızdan biri. Evet şiddeti telin ediyoruz ama biz de ona misl-i mukabele yaparsak o zaman tepkimizin bir anlamı kalmıyor, kendimizle çelişmiş oluyoruz. Biz bu sene kampanyamızı toplumun her kesimine ulaşacak şekilde üçayaklı yürüttük. Öncelikle filmimiz 23 Kasım’dan çeşitli mecralarda gösterilmeye başlandı. Eş zamanlı olarak 47 ildeki temsilciliklerimiz vasıtası ile şehir meydanlarına ve alışveriş merkezlerine stantlar kurduk ve “Sen Varsan Şiddete Yer Yok” sloganımızın yazılı olduğu bir perde önünde insanların gelip bu duyarlılığın ve şiddete itirazın bir parçası olmalarını istedik. Fotoğraflar çektik, şiddetin önlenmesine yönelik fikirlerini dinledik, öneriler aldık. Profiller de çok renkliydi; yaşlı amcalar, teyzeler, çoluk çocuk ailesiyle destek olmaya gelenler, genç erkekler, genç kızlar, engelliler ve hatta turistlere kadar herkes stantlarımızda ‘Ben varsam şiddete yer yok’ dedi. Bu çok önemli bir ayaktı kampanyada.  Bu etkinlik çok ses getirdi. İnsanlar kendilerini oraya ait hissettiler. Herkes şiddete karşı bir irade gösterdi. Bizatihi oraya gidip sıraya girdi insanlar. Demek ki gerçekten doğru bir noktayı vurgulamışız, onu gördüm. Burada mesele sadece bir fotoğraf karesinden ibaret değil elbette, bu aynı zamanda bir zihniyet dönüşümünün de göstergesi. O yüzden çok ümitvârız.

O zaman kamuoyunda kadına yönelik şiddetin son bulması konusunda ciddi bir kararlılık var…

Kesinlikle.... Zihniyet dönüşümünün nüvelerini görmüş olduk burada. İnsanlar hem bu kampanyanın bir parçası olma konusunda iştiyak gösterdiler hem de kampanyanın diğer ayaklarına katkıda bulundular. Sosyal medya üzerinde mini bir anket düzenledik üçüncü adım olarak. Bu, sosyal medya kullanıcılarının algılarını, yönelimlerini ölçmeye yönelik mini bir anketti.  Birinin bir kadına şiddet uyguladığını görürseniz ne yaparsınız diye sorduk . ‘Yetkilileri ararım’, ‘Ayırmaya çalışırım’ ve ‘Müdahale etmem’  şeklinde üç şık verdik. 24 saat içinde yaklaşık 30 bin kişi bu ankete oy verdi ve anket sonucunda yetkilileri ararım ve ayırmaya çalışırım diyenlerin oranı yüzde 90 çıktı. Bu gerçekten ezici bir çoğunluk... Bu da bize şunu gösteriyor ki halkımız bu konuya gerçekten duyarlı. Ben yurtdışında da yaşadım. Batı insanı meseleye daha bireysel bakıyor. Orada bir şey oluyorsa o kişi kendi başının çaresine bakar diye düşünüyorlar. 

Bizim toplumumuz daha farklı. Mazluma karşı her fert kendini sorumlu hisseder. Bu anlamda çok güzel hasletlerimiz var. ‘İyilik yapmak’, ‘haksızlığa karşı durmak’ gibi genetik kodlarımızda var olan bu kültürel mirası bugüne taşıdığımız sürece, doğru bilgilerle beslediğimiz sürece bu gibi marazi durumların inşallah azala azala toplumumuzdan silineceğine inanıyorum.

Toplum olarak karşı duruyoruz. Sivil Toplum mücadele ediyor. Şiddete sıfır tolerans diyen bir iktidar var yönetimde. Peki bu şiddet nereden besleniyor?

Evet, kadına yönelik şiddet konusunda toplumsal birlik sağlandı. Şimdi zihniyet dönüşümüne ihtiyacımız var. Bu da dünden bugüne kısa sürede olabilecek bir şey değil. Şiddeti neyin beslediğine gelecek olursak, bazen insanların kişisel hırsları, bazen kendilerini yeterince geliştirmemiş olmaları, benlik algısının düşüklüğü, iletişimdeki kifayetsizlik, kendini doğru ifade edememe kişileri şiddet kullanmaya götürebiliyor. Ancak şu çok net ki, kadın veya erkek fark etmiyor, şiddet uygulayanların hemen hepsinde bir kişilik sorunu var. Bunun için de kişiliği geliştirmeyi ve belli bir düzeye çıkarmayı hedeflememiz lâzım. Bu anlamda KADEM’in de başka STK’ların da eğitimleri var. Toplumsal dönüşümü sağlamak istiyorsak önce insan onurunu, insan haklarını ayaklar altına alan bu tür durumlara karşı farkındalık oluşturmalıyız. Yaratılıştan gelen, Allah’ın bizim nüvemize koyduğu merhamet, adalet, diğergamlık gibi değerleri ortaya çıkarıp insanlarda da bununla ilgili bilinç oluşturacak çalışmalar yapmamız gerekiyor. 

KADEM olarak siz bu anlamda neler yapıyorsunuz?

İki insan diye bir eğitimimiz var. Kadın erkek ayrımı yapmadan herkesin eşit düzeyde yaratıldığını söylüyoruz. İnsanlar bir tarağın dişleri gibi eşittir, üstünlük ancak ahlak ve takva iledir. İşte bu ahlak bütünlüğünü sağlayabilen insanlar şiddetten zaten uzak olan insanlardır. Bizim bu konuda daha çok çalışmamız lazım. 

Zihniyet dönüşümü yapmalıyız