Oscar Söyleşileri 2 - Bulgaristan: İklim değişikliği üzerine bir propaganda filmi

Star Cumartesi Oscar Söyleşileri’nin ikinci konuğu Bulgaristan’ın Oscar aday adayı filmi Aga’nın yönetmeni Milko Lazarov. Lazarov ile bu yıl 7.’si düzenlenen Boğaziçi Film Festivali’nde bir araya geldik ve hem filmini hem sinemasını hem de izleyici profilleri hakkında konuştuk. Aga, Lazarov’un ikinci uzun metrajlı filmi ve birçok film festivalinde yarışmış bir yapım. 40’ın üzerinde ödülü bulunan Aga, genellikle en iyi film ve en iyi yönetmen dalında ödüller almış. Veselka Kiryakova’nın yapımcısı, Kaloyan Bozhilov’un görüntü yönetmeni olduğu filmin senaryosu ise Milko Lazarov ile Simeon Ventsislavov’a ait. Filmin konusu ise şöyle: Nanook ile Sedna, kuzeyin karla kaplı coğrafyasında atalarının geleneklerine göre hayatlarını sürdüren bir çifttir. Dışarıdan bakanlara, vahşi doğanın ortasında, dünyada kalan son insanlarmış gibi yalnız görünürler. Nanook ile Sedna’nın geleneksel yaşam biçimleri, yavaş yavaş ama kaçınılmaz bir biçimde değişmeye başlar. Avlanmak giderek zorlaşır, hayvanlar anlaşılmaz nedenlerle ölürler, buzullarsa her yıl daha erken erir. Düzenli olarak ziyaretlerine gelen Chena, dış dünyayla da, bir anlaşmazlık yüzünden uzun zaman önce onları terk etmiş olan kızları Aga’yla da aralarındaki tek bağlantıdır. Sedna’nın sağlığı bozulunca Nanook, eşinin dileğini yerine getirme isteğiyle, Aga’yı bulmak üzere uzun bir yolculuğa çıkar… 

MEKÂNSIZ BİR FİLM… 

Aga, iki temel eleştiriden oluşuyor. Biri iklim değişikliği. İkincisi ise insanlık. Buradan hareketle yönetmene bu filmin bir propaganda filmi olup olmadığını sorduğumda şunları söylüyor: “Evet, bu bir propaganda filmi. Tabii ki filmimde iklim değişikliği ile ilgili yönetmen olarak aktivist bir tavrım da var. Çünkü benim, sizin ve hepimizin evi olan dünyanın gidişatıyla ilgili bir şeyler söylemek, aynı zamanda insanların doğayla olan ilişkisi üzerine bir film yapmak istedim. Asıl ilgilendiğim şey küresel güçler veya büyük toplumlar değil. Daha bireysel ve kaybolan kültürler ve toplumlarla ilgileniyorum. Ve bu büyük küresel toplumların küçük toplumları kötü bir şekilde etkilediğini düşünüyorum.” Filminde anlattıklarının Bulgar kültüründen veya yönetmenin hayatından izler taşıyıp taşımadığını sorduğumda ise şöyle cevap veriyor Lazarov: “Anlattıklarım sadece Bulgaristan kültürüne özel bir şey değil. Dünyanın her yerinde genelde aileler aynı durumda. Bütün aileler çocuklarını sever. Tabii ki dünyadaki bütün ailelerin durumunu ve neler yaşadıklarını bilemem ama kendi ailemi biliyorum. İki çocuğum var. Ve en iyi onları gözlemliyorum. Onlardan yola çıkıyorum anlattıklarımda. Aile üyelerimle aramda çok büyük bir duygusal bağlantı var. Yani bu filmi Bulgaristan ile ilişkilendiremeyiz. Bu hikâye dünya üzerinde kalan son aileyle ilgili bir metafor. Ayrıca filmi yaparken hikâyenin tam olarak nerede geçtiğiyle ilgili hiçbir işaret bırakmadım. Bir ırk tanımlaması yapmadım. Sırp da değiller, Fransız da. Onlar sadece dünya üzerinde kalan son aileler gibi. Bunun ne Bulgaristan ile ne de başka bir ülkeyle alakası var. Bu hikâye Türkiye’de de çekilebilirdi. Anadolu’daki bir aileyle İstanbul’da yaşayan kızlarının arasında geçen bir hikâye de olabilirdi. O zaman her şey yine aynı olurdu. Hikâyenin nerede geçtiğinin bir önemi yok. Mekânsız bir hikâye benim anlattığım.”