Ortadoğu’daki büyük oyunda yeni perde açılıyor: Suudi Arabistan, alışılagelen kimliğinden ve rolünden ayrılıp, farklı bir role çıkıyor. Suudi, İsrail ile zaten perde gerisinde varolan ilişkilerini ilerletip, açığa taşıyıp, sonra da diplomatik ilişki kurmaya hazırlanıyor. Aynı zamanda da İran ile doğrudan ve dolaylı çatışma yolları arıyor. Bu adımlar, bütün Ortadoğu’da sarsıntı demek... Suudi veliaht prensinin adımları ve demeçleri, sürecin başladığını gösteriyor. Sürecin organizatörü, Trump yönetimi... ‘Ortadoğu Barışı’ adı altında Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin İsrail’i tanımaları, resmi ilişkilerin hemen ekonomik ve askeri ilişkiye dönüşmesi ve sürece Mısır ile Ürdün’ün katılması amaçlanıyor. ABD’nin Kudüs’ü İsrail başkenti olarak tanıması, büyük planın aşamalarından biri. 

Barış deyince, ‘kimin barışı?’ diye sormak gerek. Bu planda niyet, Filistin liderliğinin tasfiye edilmesi. Açık kaynaklarda yazılana çizilene bakılınca, Mahmud Abbas yerine, bu sürece karşı çıkmayacak bir lider düşünüldüğü açık. Filistin liderliğinin tasfiyesi görevi, Suudi Arabistan’da.

Yine bu süreçte odak olan Gazze’de Hamas’ın etkisiz kılınması, hatta Filistin liderliğinin Hamas’tan uzaklaştırılması, planın parçası. Geçen haftadan beri Gazze’de Filistinlilerin katledilmesi, kontrolü tırmanmanın bir adımı olabilir. Zaten planda öncelik, Filistin meselesinin çözümü değil ‘geri plana alınması’. Öncelik, bölgesel işbirliği adı altında İsrail’in Suudi ve diğerleriyle ilişki kurup, geliştirmesi. 

Yine açık kaynaklardaki bilgi kırıntılarını birleştirdiğimizde, Perşembe’nin gelişi, Çarşamba’dan belli oluyor. Esas niyet: İran’a karşı, Suudi Arabistan-İsrail öncülüğündeki bir blok oluşturulması. İran’ın Lübnan, Suriye, Yemen’deki etkileri ve Irak’taki nüfuzu da hedefte. 

Planın bir diğer ayağı, İran ile nükleer anlaşmanın Trump Yönetimince feshi. 12 Mayıs’ta Beyaz Saray anlaşmaya bağlı kalmayacağını açıklayarak, olaya yeni boyut katacak.

Bütün bu karmaşık denklemler, tabii ki henüz kağıt üzerindeler ya da erken aşamadalar. Ortadoğu’da niyet ile gerçekleşme arasında çöller vardır. Bu adımları irdelerken, karşı hamlelerin de geleceğini hesaplamak gerekiyor. Veliaht Prens, bütün reklamına karşın, henüz kral değil. Eskisi gibi süren Suudi iç yapısının bu gelişmeleri nasıl karşılayacağı bilinmiyor. Veliaht Salman’ın hedeflerine ulaşması için, içeride dikensiz bir gül bahçesi gerekiyor. 

Öte yanda Trump yönetiminin Ortadoğu’ya bu kadar kapsamlı bir yapılanma getirecek stratejik sabır ve maharete sahip olduğu da kuşkulu. Ancak Trump yönetiminin eksiğini, Washington’da Lobi’nin, bölgede de İsrail’in kapatması beklenmelidir. 

En tehlikelisi ise bu planın yaratacağı kaos. Plan zaten çatışma öngörüyor. Yarım yamalak uygulamaya konduğunda, birbirinden kopuk parçalar yıkıcı etki yaratacaktır. Bu da, yeni çatışmalar ve acılar demek. 

Suudi veliaht prensi şimdiye dek Yemen’de savaş, Katar’da abluka, Lübnan’da kaos planlarını başlattı, ancak adımların hepsi başarısız. Bu performans üzerine ‘hala’ başarı beklemek, aşırı iyimserlik olabilir.