Pozitif Psikoloji Hareketi ile beraber bireyleri erdemler açısından geliştirmek psikoloji içinde yer almaya başladı. Bu erdemler genellikle karakter gücü olarak ifade ediliyor. Pozitif Psikoloji Hareketi’nin önde gelen kişilerinden biri olan Martin Seligman’ın listesinde 24 adet pozitif ve güçlü karakter unsuru var. Seligman listesini oluştururken insanlığın geleneksel ve modern tüm bilgisini taradığını söylüyor.
Bugün sizlere bizim geleneğimizdeki erdem sınıflaması ile Seligman’ın sınıflamasını beraber görmenizi sağlamaya çalışacağım. Önce Seliman’ın listesini vereceğim, sonra da Nasiruddin Tusi’nin erdem sınıflamasını vereceğim.
Martin Seligman’ın erdem / karakter güçleri listesi
Seligman’ın listesi şöyle: Dünyayı anlama için merak duyma ve deneyime açık olma düzeyi, öğrenmeye ilgi duyma düzeyi, muhakeme etmeye ve eleştirisel düşünmeye eğilim düzeyi, özgün ve pratik düşünebilme yetisi düzeyi, sosyal ve duygusal zekâ düzeyi, hayata derinlikli ve bilgece bakabilme düzeyi, değerlerini/inançlarını savunma ve hayatın acılarına dayanmaya karşı cesaret düzeyi, başladığı işi bitirme ve amaçlarını gerçekleştirmede sebatkarlık düzeyi, sahici ve dürüst bir insan olma düzeyi, başkalarına sosyal ve maddi iyilik yapmaya yatkınlık düzeyi, sevgi alma ve verme düzeyi, cemiyetçi olabilme ve bir gruba bağlılık duyabilme düzeyi, adaletli ve eşitlikçi olma düzeyi, liderlik gösterebilme düzeyi, duygu ve dürtülerini denetleyebilme düzeyi, basiret sahibi ve temkinli olma düzeyi, alçakgönüllü ve tevazu sahibi olma düzeyi, güzel ve mükemmel olana şeylere değer verme düzeyi, başına gelen güzel şeylere karşı şükür edebilme düzeyi, umut ve iyimserlik düzeyi, hayatın anlamına ve maneviyata ilgili olma düzeyi, merhamet ve affedebilme düzeyi, mizah sahibi ve eğlenceli olabilme düzeyi, tutku ve heves duyabilme düzeyi.
Nasuriddin Tusi’nin erdem sınıflaması
Nasuriddin Tusi Ahlâk-i Nâsiri adlı eserinde erdemlerin ve erdemsiz davranışların sınıflamasını yapmıştır. Tusi’nin bu sınıflaması felsefe geleneğinden gelir. Tusi önce dört büyük erdemi kabul etmiş sonra da bunların her birinin altındaki unsurları belirtmiştir. Tusi’ye göre dört büyük erdem vardır. Bunlar; hikmet, yiğitlik, iffet ve adalettir. Hikmetin altı alt unsuru vardır. Bunlar zekâ, hızlı kavrama (sür’at-i fehm), zihin berraklığı, öğrenme kolaylığı, güzel akletme, bellekte tutma ve hatırlamadır. Yiğitliğin 11 unsuru vardır. Bunlar; nefs büyüklüğü, cesaret, gayelilik, sebat, hilm, soğukkanlılık, gözü peklik, dayanıklılık, tevazu, hamiyet ve inceliktir. İffet erdeminin ise 12 alt unsuru vardır. Bunlar; haya, yumuşak başlılık, güzel gidişatlılık, kendisiyle barışık olma, dinginlik, sabır, kanaat, ağırbaşlılık, sakınma, düzenlilik, hürriyet ve cömertliktir. Adalet erdeminin de 12 alt unsuru vardır. Bunlar; dostluk, birlik, vefa, şefkat, akrabayı gözetmek, mükafat, iyi ilişki, güzel yargı, sevecenlik, teslimiyet, tevekkül ve ibadettir.
Seligman 24 unsurda özetleme yapmışken, Tusi 41 farklı erdem unsuru saymıştır. Hatta cömertlik altında da sekiz alt unsur belirtmiştir. Seligman 24 unsuru belirlerken izlediği sürecin benzeri gibi Tusi’nin bu listesi üzerine çalışılarak erdem ve karakter gelişimi üzerine bir model kurulabilir.
