Okurumuz Y.D., “01.01.1984 doğumluyum, 06.05.2006 SSK girişim var. Toplam 3700 prim günüm bulunuyor. 1996 yılında sol böbreğim alındı. Şimdi çalışamıyorum ve malulen emekli olabilir miyim?” diye soruyor.
Sağlık durumunun çalışmaya uygun olmaması halinde sigortalıların uğrayacağı gelir kayıplarının telafisi amacıyla sosyal güvenlik sistemine göre malulen emeklilik imkanı vardır. Yani, SİGORTALI OLDUĞU DÖNEMDE MALUL OLMAMAKLA BİRLİKTE SİGORTALI OLDUKTAN SONRA çeşitli nedenlerle meslekte kazanma/çalışma güçlerini kaybetmeleri halinde gerekli prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını sağlamaları halinde malulen emekli olabilmeleri mümkün bulunmaktadır.
Okurumuzun ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce böbrek nakli gerçekleştirmiş olduğu anlaşılıyor. Böbrek nakli malullüğü gerektirir olmakla birlikte, maluliyet gerektiren sağlık kaybı sigortalılıktan önce olduğundan malulen emekli olamayacaktır.
Ancak 5510 sayılı Kanun, bu durumdakiler için 15 yıl sigorta 3600 gün primle yaş beklemeden engelli vergi indiriminden yararlanarak emekliliğe cevaz vermekte. Okurumuz SSK şartlarından engelli vergi indirimi ile 15 yıl sigorta 3600 gün primle emekli olabilecektir. Engelli emekliliğinde son yedi yıl kuralı geçerlidir. Bağ-Kur şartlarından emeklilik için ise sigortalılık süresi aynı olmakla birlikte primin en az 3960 gün ödenmesi şarttır.
***
Malulen Emeklilikte Başvuru Şartı
Malulen emeklilikte gerekli şartların sağlanması yanında, ayrıca talepte gereklidir. SGK resen malulen emekliliğe sevk etmemektedir.
Bir kişinin iş sözleşmesine tabi olarak bir işyerinde 4/a yani SSK’lı çalışması veya kendi işyeri olanlar için de BAĞ-KUR sigortalısı olması halinde çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmesi halinde malul sayılmaktadır. Ayrıca kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için de çalışma gücünün en az yüzde 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılmaktadır.
Sigortalı olarak ilk defa işe başladığında sağlıklı olan bireyin, çalışma yaşamı içerisinde (iş yeri koşullarına bağlı olmaksızın) herhangi bir hastalık veya kaza sonucu, çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybetmesi, belirli prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresine sahip olması halinde malül sayılmakta olup buna ilişkin değerlendirmeler ”Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği”ne göre yapılmaktadır.
Doğuştan ya da sonradan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu bedensel zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan birey engelli olarak tanımlanmakta olup değerlendirmeleri ‘Engellilik Ölçütü Sınıflandırılması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe’ göre yapılmaktadır.
Malul sayılan ve malulen emekli olan sigortalılar artık bir başka işte çalışamaz. Çalışması halinde ise maluliyet aylığı kesilmektedir.
5510 sayılı Kanuna göre sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a) 5510/25 inci maddeye göre malûl sayılması,
b) En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması şartları aranmaktadır. Yani, SGK’ya yazılı dilekçe ile başvurması gerekmektedir.
****
Malulen Emeklilik Başvurusunda neler gerekir?
- Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
- Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi (işten ayrıldıktan sonra ilk 10 gün içinde talepte bulunanlar için) gerekmektedir.
Kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalılar için malulen emeklilik başvurusunda;
- Malullük aylığı bağlanabilmesi için açıkta bulunanların şahsen/vekâleten veya görevde bulunanlar için Kurumları aracılığı ile yapılacak başvuru,
- Malulen emekliye sevke ilişkin emekliye sevk onayı
- Maluliyetin tespiti için Sağlık Kurulu raporu.
