Tüm insanlar için mutlak bir son olan ölüm nedeniyle hayatını kaybeden sigortalının eş, çocuk ve bazı durumlarda anne-babası için gelir kaybı nedeniyle bir sosyal tehlike ortaya çıkar.
Temel koruma birimi olarak aileyi esas alan ölüm sigortası, diğer sigorta kollarından farklı olarak sigortalının kendisine değil, sigortalının ölümü halinde geride kalan hak sahiplerine sosyal güvenlik garantisi sağlar.
Türk toplumunun aile ve sosyal yapısı gözetilerek sigortalının eşi, çocukları ve bazı şartlara bağlı olarak anne ve babası hak sahibi olarak tanımlanmıştır. Sigortalının ölümü ile geride kalan hak sahibi durumundaki eş ve çocuklarla anne ve babasının uğradığı gelir kayıplarının giderilmesini amaçlayan sigorta kolu, ölüm sigortasıdır.
Okurlarımızdan ölüm halinde aylık bağlanmasıyla ilgili çok soru geliyor. Biz de bugün köşemizde ölüm aylığı şartları ve sağlanan yardımları yazdık.
Sigortasından sağlanan yardımlar
5510 Sayılı Kanun'un, ölüm sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartlarını düzenleyen 32. Maddesine göre, ölüm sigortasından sağlanan yardımlar şunlardır;
- Ölen sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanması,
- Ölen sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanamaması halinde toptan ödeme yapılması,
- Ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi,
- Ölüm aylığı almakta iken evlenen kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesidir.
Hak sahiplerinin ölüm aylığına hak kazanabilmesinin şartları, ölüm tarihi ve hak sahipleri yönünden değişkenlik göstermektedir.
Sigortalının ölüm tarihi 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmişse, mülga 506, 1479 ve 5434 Sayılı Kanun hükümlerine göre ölüm aylığına hak kazanmada aranan şartlar geçerli olacaktır. Sigortalı 30 Eylül 2008 tarihinden sonra ölmüşse bu defa 5510 sayılı Kanun’un ölüm aylığı için aranan şartları sağlayabilen hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacaktır.
Anne ve babanın 4/a kapsamından ölüm aylığına hak kazanmasında da, ölümün 6 Ağustos 2003 tarihinden önce olması, 6 Ağustos 2003 ila 30 Eylül 2008 tarihleri arasında olması ya da ölümün 30 Eylül tarihinden sonra gerçekleşmesi, 4/b kapsamından aylığa hak kazanılmasında ise ölümün, 4 Ekim 2000 tarihinden önce olması, 4 Ekim 2000 ila 7 Ağustos 2001 tarihleri arasında olması, 8 Ağustos 2001 ila 1 Ağustos 2003 tarihleri arasında olması ya da 2 Ağustos 2003 tarihinden sonra olması ölüm aylığı bağlama şartlarını değiştirmektedir.
Ölüm aylığına hak kazanabilmesinin şartları
Hak sahiplerinin ölüm aylığına hak kazanabilmesinin şartları ölüm tarihi ve hak sahipleri yönünden farklılıklar göstermektedir. 4/a kapsamında iken ölen sigortalının ölümü 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmişse, mülga 506 Sayılı Kanun hükümlerine göre ölüm aylığına hak kazanmada aranan şartlar geçerli olacak, sigortalı 30 Eylül 2008 tarihinden sonra ölmüşse 5510 Sayılı Kanun'un ölüm sigortası şartlarını sağlayabilenlere ölüm aylığı bağlanacaktır. Yine anne ve babanın aylığa hak kazanmasında, ölümün 6 Ağustos 2003 tarihinden önce olması, 6 Ağustos 2003 ila 30 Eylül 2008 tarihleri arasında olması ya da 30 Eylül 2008 tarihinden sonra gerçekleşmesi, aylık bağlanması şartlarını değiştirmektedir.
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren en son 4/a kapsamında sigortalı iken ölen sigortalının hak sahiplerinin ölüm aylığına hak kazanabilmeleri için sigortalının ölüm tarihinde;
- En az 5 yıl sigortalılık süresinin bulunması,
-Her türlü borçlanma hariç en az 900 gün malullük yaşlılık ve ölüm sigortası kollarından sigorta primi ödenmiş olması veya borçlanma dahil en az 1800 gün prim ödemiş olması,
- Malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış olması,
- Bağlanmış bulunan malullük veya yaşlılık aylığı sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş durumda iken ölmüş olması gerekmektedir.
Ölüm aylığına hak kazanabilmek için öncelikle hak sahiplerinin sigortalının ölümünden sonra Kuruma yazılı olarak aylık bağlamasına ilişkin talebinin bulunması gerekmektedir.
