Irak Amerika işgalinden sonra 2005 yılında bir anayasa yaptı ve referanduma götürdü.
Halk yüzde 80’lere varan bir oranla bu anayasayı onayladı.
Bu anayasanın 119. Maddesine göre referandum ile bir veya birkaç vilayet birleşerek özerk bölge kurabiliyor.
116.maddede Kürdistan Bölgesinin Irak Cumhuriyetine bağlı bir özerk bölge olduğu açıkça belirtiliyor. Dolayısıyla yasal olarak kendine has bir bayrağı bulunuyor!
Bu anayasanın 140. Maddesi ise Kerkük’ü bizzat anarak, “Kerkük ve diğer ihtilaflı bölgelerde halkın iradesi en geç 31 Aralık 2007 tarihine kadar referandum ile belirlenir’ diyor.
***
Türkmen, Arap, Kürtve diğer bazı etnik grupların asırlardır yaşadığı Kerkük’te bugüne kadar herhangi bir referandum yapılmış değil. Dolayısıyla statüsü askıda bulunuyor.
Kerkük’te Kürtlerin Talabani kolu ağırlıkta. Kerkük valisi Talabani’nin adamı, kent konseyinde de Talabani’nin partisi Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (IKYB) çoğunlukta.
40 kişilik bu konseyin 26 üyesi IKYB mensubu. Kürdistan bayrağının çekilmesine Türkmen ve Arap üyeler karşı çıkıyordu, toplantıyı boykot ettiler. Konsey oy çokluğuyla böyle biri karar aldı ve resmi dairelere Barzani yönetimindeki Kuzey Irak Bölge Yönetiminin bayrağı çekildi!
Bu IKYB’nin bir emri vakisi ama bence asıl problem Erbil yönetiminin tavrında.
Bağdat bu kararı onaylamazken Erbil sessiz kalarak destek vermektedir.
***
Kerkük, anayasanın öngördüğü referandum yapılmadıkça statüsü askıda bir şehirdir.
Statüsü belli olmadan Erbil bölge yönetiminin bir şehri ilan etmek anlamına gelen bayrak asma kararı bu yüzden kabul edilemez.
Kürdistan bayrağı asmakhem Irak hukuku açısındantartışmalı hem de şehirdeki diğer grupların hassasiyeti açısından tehlikeli bir karardır.
Bu yüzden Türkiye bu gelişmeyi onaylamamış ve bu emr-i vakinin şehirdeki etnik gruplar arasında gerginliği artırmasından duyulan endişesini gündeme getirmiştir.
***
Terör örgütünden sonra şehre hâkim olan peşmerge bu şehrin kendisine ait olduğunu iddia etmekte ve bayrak asma hakkının bulunduğunu savunmakta.
Oysa bu fiili durum ile Irak’ta cari hukuk çelişmektedir. Hatta 119. Maddenin özerk bölge kurma yetkisi verdiğini ama başka bir bölgeye katılma yetkisini vermediği dolayısıyla bir başka bölgeye katılma anlamına gelen bayrak asmanın anayasaya da aykırı olduğu görüşleri seslendirilmektedir.
***
Bütün bu teferruat bir yana Türkiye’yi ilgilendiren en önemli husus asırlardır Türk yurdu kalmış bu şehrin bir emr-i vaki ile Kürdistan’a dahil edilmesinin sebep olacağı kargaşadır.
Türkiyeböylesi bir kaosa bigâne kalamaz.
Ankara’ya dost görünen Barzani’den beklenen, sessizliğini bozarak muhtemel bir fitneye engel olmasıdır!
Dostluk böyle günlerde beli olur!