23-24 Ocak Astana toplantısı ve kararları sadece Suriye meselesini ele alan bir toplantı olarak görülmemeli.
Bu toplantı ve kararları aynı zamanda dünya beşten büyüktür söyleminin eyleme dönüştüğü bir platform olmuştur.
Öyle ki başta Almanya olmak üzere kimi çevreler tedirgin olmuştur.
Bu toplantının siyasi çözüm üretemeyeceği, siyasi çözümün BM’den çıkacağı itirazlarına sebep olmuştur.
***
Altı senedir BM’nin çözümünde bir milim bile ilerleme kaydedemediği Suriye meselesinde ilk kez somut bir adım atılmıştır.
Suriye’de ateşkes kararı BM’nin değil Türkiye ve Rusya’nın öncülüğünde gerçekleşmiştir.
Sadece bu bile Suriye’deki akan kanı seyretmekle yetinen ve D..Ş ile mücadele ediyor görüntüsü altında bölgede oyalanan batıya büyük bir tokattır.
***
Astana toplantısı ise BM’nin içi kof koca bir yalan torbası olduğunu göstermiştir.
BM’nin Suriye görüşmeleri sadece muhalefetin siyasi kanadıyla o da yüz yüze değil ayrı odalarda aracılar vasıtasıyla gerçekleşiyordu. BM ancak o kadarını becerebiliyordu.
Astana ise tarafları bir masa etrafında toplama başarısını göstererek BM’ye ikinci tokadı atmıştır.
***
BM görüşmelerinde sadece muhalefetin siyasi kanadı yer alıyor, alanda savaşan silahlı gruplar devre dışı kalıyor dolayısıyla görüşmelerin alana yansıması da mümkün olmuyordu.
Türkiye’nin taraflarla bire bir sıkı görüşmeler yapması ve Rusya’nın desteği ile Astana’da silahlı gruplar da masada yer almışlar ve taleplerini dile getirmişlerdir.
Bu başarı da Astana’nın BM’ye attığı üçüncü tokattır.
***
Astana toplantısında, müzakerelerin devamı, ateşkesin kalıcılığı için üçlü mekanizma kurulması, toprak bütünlüğü, insani yardımların ulaştırılması, sivillerin güvenli biçimde intikali, silahlı muhalif grupların terör örgütlerinden(D..Ş, Nusra) ayrı tutulması, teröre kaşı ortak mücadele ve silahlı grupların Cenevre toplantısına da katılması gibi önemli kararlar alınmıştır.
Siyasi tutukluların bırakılması kabul edilmemişse de Rusya bu konuda rejim ile görüşmeler yapacağı sözünü vermiştir.
Muhalifler Rusya’nın sunduğu anayasa taslağını reddettiklerini, sonuç bildirisi hakkında ve İran konusunda çekincelerinin bulunduğunu ayrıca kararların uygulanmasını bekleyeceklerini açıklamaları da bunca tecrübeden sonra doğaldır.
***
Hülasa, Astana toplantısı doğunun batıya karşı uyanış hamlesidir.
Astana kararları BM’yi yok saymamıştır aksine BM’nin işini kolaylaştırmıştır.
BM bu aşamadan sonra da çözüm üretemezse yeni Astanalar çıkacaktır.
BM inisiyatifi kaybetmek istemiyorsa bu hamleden gerekli dersler çıkartır ve kendine çeki düzen verir.
Yoksa ışık doğudan yükselmeye başlamıştır bile!