Tansiyon kavramı bireyler için kullanılır. Kan damar basıncımızı gösterir. Kan basıncının yüksek seyretmesi sağlığımızı olumsuz etkiler. Evlerimizin de bir “psikolojik tansiyonu” olabilir. Evin tansiyonu, evdeki stres düzeyini gösterir. Diğer bir deyişle, evde anne-baba ve çocuklar arasındaki psikolojik etkileşimlerin toplam çıktısını ifade eder. Aynen damar tansiyonun yükselmesi sağlığımızı olumsuz etkiliyorsa, evlerimizdeki psikolojik tansiyonun yüksek kalması hem bedenlerimizi hem de psikolojimizi olumsuz etkiler.
***
Evde yüksek tansiyon havanın kirli olmasına benzer: Evde psikolojik tansiyonu yüksek olmasının ana nedeni, aile üyeleri arasında yaşanan olumsuz etkileşimler örüntüsüdür. Anne-baba ve çocuklar arasında aşırı eleştiri, aşağılama,
kavga veya küslük hallerinin olması bu negatif örüntünün göstergeleridir. Bu hallerin ev ortamında sıklığı, şiddeti ve sürekliliği arttıkça evin psikolojik tansiyonu da yükselir. Evin psikolojik ortamının tansiyonu yükseldikçe de psikolojik zararlar açığa çıkar. Evin psikolojik tansiyonunun yüksek olması evdeki solunan havanın kirli olmasına benzer. Kirli hava solunumumuzu etkiler, psikolojik hava ise ruhsal halimizi etkiler.
***
Ailede yüksek tansiyonun göstergeleri: Bedenimizdeki tansiyonu ölçmek kolay... Tansiyon aletleri bu işi kolaylıkla yapıyor. Üstelik tansiyonun normal sınırları, düşüklüğü ve yüksekliği de tanımlanmış durumda. Benzetme yaparak ifade ettiğimiz “evdeki psikolojik tansiyonu” da keşke ölçebilseydik. Evdeki stres düzeyini bir aletle ölçmek pek mümkün değil ama evdeki stresi, olumsuzluğu, yüksek tansiyonun göstergelerini tanıyabiliriz.
Kanaatimce ailedeki yüksek tansiyonun üç güçlü göstergesi var. Bunlardan ilki aile üyeleri arasında eleştiri, aşağılama, laf sokma, alay etme gibi söz ve davranış hallerini tanımlar. İkinci gösterge, aile üyeleri arasındaki kavga veya şiddet halidir. Üçüncü gösterge ise, aile üyeleri arasında küsme ve uzaklaşma halinin var olmasıdır.
***
Aile içi stres bulaşıcıdır: Ailenin kapalı bir sistem olduğu, ailede birinin halinin diğerlerini etkilediği uzun zamandır bilinir. Ailede psikolojik tansiyonun yükselmesi durumunda, evdeki bir virüsün tüm aile üyelerine bulaşması gibi streste tüm aile üyelerine yayılır.
Anne ve baba olmak nasıl eve ekmek getirmeyi ve evde çorbanın kaynamasını gerektiriyorsa, aynı zamanda evin psikolojik tansiyonunu da optimal düzeyde tutma çabasını gerektiriyor. Eğer bu başarılamaz ve evin psikolojik tansiyonu uzun süre yüksek kalırsa, bir dizi psikolojik sonuçlar açığa çıkar. Örneğin çocuklarda asilik içeren davranım bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca hem erişkinlerde hem de çocuklarda her türlü ruhsal rahatsızlıklar tetiklenebilir. Bir psikiyatrist olarak, evdeki huzursuz ortamın yatkın çocuklarda zihinsel bölünmeye sebep olmasının örneklerini neredeyse her gün görüyorum.
Sonuç olarak, nasıl zaman zaman tansiyonumuzu ölçüyorsak, evimizin psikolojik tansiyonunu da ölçmeye çalışmakta fayda var.
