Ermenistan’daki olaylardan ne anlayalım?

Ermenistan’da Sarkisyan’ın başbakanlığına protesto hareketi, ciddi itiraz ortamına dönüştü. Nikol Pashinyan liderliğindeki hareket, sonuç verdi ve nihayetinde Başbakan Sarkisyan istifa etti. Yerine Karen Karapetyan isimli, yine Rusya yanlısı biri getirildi. Evet, olaylar “aniden gelişti” görüntüsü verse de, uzun zamandır Ermenistan’ın içinde bulunduğu ekonomik buhran, Sarkisyan ve ekibinin yolsuzluk portföyü, sıkıntı içindeki Ermenistan’ı harekete geçirmek için zemin oluşturdu. 

Rusya - ABD arasındaki satrancın, Sovyetlerin çökmesi sonucu bile bitmediği ortada! Yeltsin dönemi ABD’yi memnun eden dönem olsa da, Putin’le birlikte beklenti, yani ABD’nin Rusya’nın kendi hinterlandı olarak gördüğü bölgeye doğru genişleme planı sekteye uğradı. En azından istediği zaman diliminde bunu yapamadı Amerika! 

Gürcistan’ı, Rusya ekseninden koparmayı başaran Amerika’nın, sadece bununla yetinmeyeceğini biliyoruz! Ukrayna olayları bunun net ispatı. Güney Kafkasya bölgesi, ABD için büyük anlam ifade ediyor. Nedeni ise, Rusya’nın kuşatılması için önemli halka! 

Peki, Rusya böyle bir kuşatılmaya izin verir mi veya vermezse ne olur bu coğrafyada?

Maalesef bu hesaplaşma bitmeyene kadar “Güney Kafkasya ve Orta Asya’yı yeni ve ciddi hareketlenmeler bekliyor” tespitleri giderek artmakta. Ermenistan’da, ABD kolu güçlüdür. Bu sadece bağımsızlık dönemi ile gelişmedi. Bu bağlantı diaspora üzerinden Sovyetler Birliği döneminde de var idi. Tesadüf değil, Sovyet ittifakında uluslararası havalimanı sadece 4 şehirde vardı. Onlardan biri de Erivan idi. 

Sovyetler Birliği’nin çöküşü projesinin projeksiyonu da, Ermeni diasporasının katkıları ile Azerbaycan toprakları olan Yukarı Karabağ’daki ayrılıkçı hareketin tetiklenmesi ile başladı. Rusya için Ermenistan çok önemli! Her fırsatta kendini hatırlatmada geri adım atmayan Rusya, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan toprakları olan Karabağ kozu ile hep devrededir. Ve bu nedenle Ermenistan, Rusya’nın kontrolü dışı eyleme girmekte zorlanmaktadır. Yukarı Karabağ sorununun çözülmemesinde Rusya’nın rolünü kimse inkâr edemez. Lakin bu konuda Amerikan ekseninin de tutumu pek farklı değildir. Rusya ve ABD arasındaki itişme, Kafkasya’da alevlenirse burada Rusya’nın yapamayacağı tutumun olmayacağını da göz önünde bulundurmamız şarttır. Azerbaycan’a baskıların artmasıyla, yeni gerginlik odağının kurgulanacağı ihtimalleri de gündemde. Ermenistan’da sular durulmuş gibi gözükmüyor. Pashinyan’ın bağlı olduğu Daşnak Hareketi ve eski Cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan’a yakınlığı, dikkate alınmalıdır! Bu, o demektir ki; Batı ve Ermeni diasporası yeni serüven peşinde! Bu ise, “Kafkasya’da yeni gerilim ortamının sinyali verildi” demektir. Belki ilk aşamada değil; lakin son olaylar, bu sürece başlanması için testin yapıldığını bize göstermiş oldu.