Bu işin Daha’sı var

Onur Saylak’ın ilk yönetmenlik denemesi Daha bu hafta vizyona giriyor. İlk denemede roman uyarlaması gibi zor bir işe soyunan Saylak gelecek için ümit veren bir iş çıkarmış.

Sinemamızda romandan uyarlanan filmlerin çok da başarılı örnekleri olduğunu söyleyemem. Bu aslında dünyada da böyle çünkü roman gibi bizim imgelerimize seslenen ve orada gerçekliğini bulan bir mecrayı beyazperdede akan resimlere uyarlıyorsunuz. Bu nereden bakarsanız bakın zor ve riskli bir iş. Onur Saylak nedense ilk yönetmenlik denemesini böyle zor bir işle ortaya koydu. Hakan Günday’ın benim de çok beğendiğim romanı Daha’yı sinemaya aktardı. Filmi Adana Film Festivali’nde seyretmiştim. Daha orada Yılmaz Güney ödülü, Seyirci Özel Ödülü ve Siyad ödüllerini almıştı. Bu ödülleri de hak etmişti. Hem filmin kalitesi hem de rakiplerinin kalitesizliği bu ödülleri haketmesinde rol oynadı. Onur Saylak’ı çok severim. Hem oyunculuğunu hem de insanlığını, alçak gönüllülüğünü özel bulan birisiyim. Ama onun sinemada ne yazık ki birçok meslektaşı gibi olgunlaşmadan çürüdüğünü düşünüyorum. Belki ağır bir benzetme oldu. Ne yazık ki bu durumun gerçekliğini ve bunun sebebinin de Onur’un dışındaki sebeplere bağlı olduğunu düşünüyorum. Onur dizilerle mesleğe başlayan hem de okullu olan bir isim. 2007 yılında Sonbahar’da oynadığı zaman dikkatimi çekti ve bir başyapıtla sinemaya başladı. Aradan neredeyse 11 yıl geçmiş. Biz Daha dahil 4 sinema filminde Onur’u görebildik. Üstelik beğenilen, kabiliyetli bir isim olmasına rağmen. Yani sinema endüstrisi bu şekilde ne oyuncu yetiştirebilir ne de kendisi tam bir endüstri olabilir. Bir de üstüne bizim kimliksiz sinema entelektüellerinin ruhsuz filmlerini katalım. Sonuçta oyuncular bir senaristin ve yönetmenin ürettiği bir şeyde oynuyor. Onur belki de erken bir şekilde yönetmenliğe başlayarak bunu kırmak istedi. Gelelim filmin özeline. Dediğim gibi iyi bir romanı uyarladı Onur Saylak. Dönemimizin en büyük sosyal problemi olan göçmen konusunu insan kaçakçıları tarafından hikayeleştiren bir filme imza attı. Yaşadıkları felaketlerden uzaklaşarak yepyeni umutlar adına kaçak göçmen olan insanlar ülkemizde insan kaçakçılarının ağına düşüyorlar. İşte bu kaçakçılardan bir baba oğulun hikayesini seyrediyoruz. Gaza 14 yaşındadır. Babasının baskısı altında yaşar. Hem insan kaçakçılığının verdiği suçluluk, hem babasının onun kimliğini ezmesi 14 yaşında bir ergen olan Gaza’nın üstünde büyük etki yaratır. Gaza bir çıkış yolu bulamayarak gittikçe kendi içine döner. Bu dönüş evlerinin bodrumunda gökyüzünü görmeden günlerce kalan göçmenlerle bir benzerlik göstermeye başlar. Gaza içgüdüsel olarak bu benzerliğin isteksiz şahidi ve tepki gösterenidir. Kendi zayıflıklarına duyduğu nefreti benzeştiği tutsak göçmenlere yöneltir. Farkında olmadan bu onu babasının küçük bir kopyası haline getirir. Gaza’yı asıl patlatan şey de aslında budur. Dünyada en nefret ettiği adamın küçük bir kopyası olmak. Film bu noktada inanılmaz evrensel bir mesaj yakalıyor. Cellatlaşan kurbanlar, ABD gibi bir ülkeden nefret edip küçük Amerika olan ülkeler, solcuyken parayı bulduğunda en acımasız kapitalist olan insanlar. Yani bu hikayenin denklemini istediğiniz gibi uzatabilirsiniz. Herkes bu filme karamsar bir film olarak baktı. Ben ise öyle görmüyorum. Demin dediğimiz denklemin sonucunu yaşayanlar kolay kolay bu örgüden kurtulamazlar ama Gaza bir yerde felaketi olabileceği halde isyan ediyor ve gidişata dur diyor. Sonuçları ne olursa olsun veya macerada ne acılar çekilirse çekilsin bu pozitif bir final... Saylak’ın bence en başarılı olduğu şey Gaza’yı canlandıran Hayat Van Eck adlı oyuncuyu bulmuş olması. Hem farklı fiziği hem de oyunculuk becerisi ile unutulmaz bir performanstı. Babayı ise bizim emektar Mümtaz Taylan oynuyor. Kendisi sevdiğim, başarılı bir oyuncudur. Ama ne yazık ki bu role uygun bir fiziğe ve vücut diline sahip değil. Bu negatifliği geçmek için oyunculuğuna çok yüklenmiş. Bu da filmin diline zarar vermiş. Mümtaz Taylan diğer oyunculara nazaran ne yazık ki fazla tiyatro kokan bir performans göstermiş. Bütün bunlara rağmen Daha bir ilk film olarak ilerisi için ümit veren bir yapım yönetmen adına. Filmi seyretmenizi öneririm.

En büyük problemlerden göçmen konusunu insan kaçakçılarının gözünden hikayeleştiren Daha izleyiciler açısından karamsar olarak tanımlanabilir. Ama Onur Saylak adına ümit veren bir yapım diyebiliriz.