Berxit süreci, çok sancılı bir hal almış durumda. Sorunların başında, AB ile Birleşik Krallık hükümeti arasında imzalanan anlaşmanın, kuralların nasıl işleyeceğine açıklık getirmemesi bulunuyor. Bu da pazarlık ortamının devamına neden oluyor.
En hassas konulardan birisi, üye olmayan Birleşik Krallık ile ortak pazarın sürdürülmesi. Bu, Türkiye ile devam eden gümrük birliği gibi bir konu değil, çok daha kapsamlı içeriğe sahip. Eğer üye olmayan bir devletle ortak pazar sürdürülecekse, bu ekonomik ilişkilerin eskisi gibi devam etmesi ama Birleşik Krallık’ın siyasi ve sosyal hiç bir sorumluluğu üstelenmemesi demek.
Ortak Pazar işlemeyecekse, bu sefer de Birleşik Krallık ile yapılan ticaretten sadece bu ülkenin değil diğer devletlerin, başta da Fransa’nın çok büyük zarar görmesi söz konusu. Dolayısıyla Fransa’da siyasetçiler İngiltere’den kurtuldukları için seviniyor olabilirler, ancak iş çevreleri bu sevince ortak değiller. İngiltere sınırına gelen kamyonlar Fransa gümrüğünde kilometrelerce kuyruk oluşturduklarında, gerçekle yüzleşmek durumunda kalacaklar.
İrlanda ve İskoçya’nın geleceği
Birleşik Krallık uzlaşmadan da AB’yi terk edebilir; maliyetine katlanmayı seçebilir. Ancak sorunlar sadece ekonomik konularla sınırlı değil. Avrupa siyasi haritasında değişiklik yaratabilecek konular da söz konusu.
Bunlardan birisi, ayrılma sonrası sadece Fransa ile değil İrlanda ile olan sınır konusunun nasıl düzenleneceği ile ilgili İrlanda-İngiltere sınırına sert gümrük duvarları çekilmesi halinde, İrlanda’nın adaya sıkışma ihtimali artar. Birleşik Krallık üzerinden sağladığı avantajları yitirebilir. Tersi olup İrlanda İngiltere ile olan ilişkisini sürdürmeyi tercih ederse, bu sefer de AB kurallarına uymamış olur. Dolayısıyla İngiltere’nin ayrılışı sadece bu ülkeyi değil, aynı zamanda İrlanda’nın da kaderini belirleyen değerde.
Diğer bir sorun ise İskoçya ile ilgili. Stratejik konuma sahip İskoçya, Birleşik Krallık’tan ayrılma eğiliminde, ancak AB içinde kalmaktan yana. Brexit olduğunda, İskoçya AB’den çıkmış olacak, çünkü İskoçya Birleşik Krallık içinde.
İskoçya, Brexit’le birlikte bağımsızlığını ilan edebilir. Ancak Birleşik Krallık’ın bölünmesi anlamına gelen bu duruma Londra’nın razı olacağı ve AB’nin İskoçya’yı üye olarak kabul edeceği açık değil. Ayrıca, AB kabul etse bile İskoçya’nın İrlanda’nın karşılaşacağı sorunlarla karşılaşacağı da ortada.
Cebelitarık sorunu
Sorunlardan bir diğeri ise Akdeniz’in giriş noktası denen ve son derece stratejik bir yer olan Cebelitarık’la ilgili. “Özerk olmayan ülke” olan Cebelitarık, dış ilişkilerinde Birleşik Krallığa bağlı, iç işlerinde özerk bir İspanya toprağı. 2006 referandumuyla burada yaşayanlar İngiltere’ye bağlı kalmayı seçtiler.
İki devlet arasındaki en büyük anlaşmazlık konusu olan Cebelitarık, her ikisi de AB üyesi olduğu için nadasa bırakılmıştı. Ticari, sosyal ve stratejik temel konular AB çerçevesinde alındığından, iki devletin karşı karşıya gelmesine yol açacak koşullar oluşmuyor, dolayısıyla sorun kapsamında görülmüyordu.
Brexit gerçekleştiğinde, Cebelitarık’ın kime ait olduğu konusu yeniden gündeme gelecek. Tarihsel sürece ve mevzuata bakıldığında, Cebelitarık’ın Birleşik Krallık’ta kalacağı öngörülebilir. Bu sadece İspanya için değil, AB’nin bütünü açısından Akdeniz’de bir tür çevrelenme ihtimali demek.
Almanya, Brexit yoluyla başta Fransa olmak üzere tüm AB’yi kazanabileceğini hesaplıyor olabilir. Ancak görünen o ki, İngiltere tüm AB’yi çoktan rehin almış.
