Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ni getirecek anayasa değişikliği TBMM’de görüşülmeye başlandı.
Gelişmeleri takip için yol haritası niyetine okuyabilirsiniz:
- TBMM’deki oylamalar nasıl yapılacak?
Teklifle ilgili TBMM’de 4 ayrı oylama yapılacak. Bütün oylamalar ‘gizli’ yapılacak ve ‘beşte üç çoğunluk’ yani 550 milletvekilinin 330’unun ‘evet’ oyu aranacak.
- İlk oylama, teklifin maddelerine geçilmesi için yapılacak. Oylamanın, dün başlayan görüşmelerin tamamlanmasından sonra, muhtemelen sabaha karşı veya en geç bugünkü oturumda yapılacağı öngörülüyor. İlk oylama kritik, zira ilk ‘fire sayımı’ bu oylamada yapılacak. Bu nedenle gruplar işi sıkı tutuyor.
- Maddelerin ilk tur oylaması, ilk turdan ’48 saat sonra’ yapılacak. Her madde için ayrı ayrı oylama yapılacak, her biri için en az 330 aranacak. Bir madde bu sayının altında oy alsa bile, ikinci turda yeniden oylanacak.
- İkinci tur ise maddelerin tekrar oylanması ve teklifine tümü için son oylamadan oluşuyor. Değişiklik önergesi verilemeyecek, sadece oylama yapılacak.
TBMM Genel Kurulu sürecinin 23 Ocak’a kadar tamamlanması bekleniyor. Kaynaklar, “İki gün önce veya sonra olabilir” diyorlar.
- Muhalefet partileri ne yapacak?
CHP, ‘cumhurbaşkanlığı sistemi’ne tümden karşı olduğunu açıklamış ve Anayasa Komisyonu’ndaki görüşmelerde, ‘tümden vazgeçilmesini’ istemiş, değişiklik teklifi vermemişti.
Ancak CHP yönetimi, Genel Kurul aşamalarına katılma, değişiklik teklifleri verme ve bütün oylamalara katılma kararı aldı. Her maddede grup ve bireysel olarak toplam 7’şer önerge verilebiliyor. CHP bu hakkını kullanacak.
HDP’nin de maddelere geçilmesi ve maddelerin oylanmasına katılması, değişiklik teklifleri vermesi; ancak ikinci turdaki iki oylamaya da katılmaması bekleniyor.
- Fire çıkar mı?
AK Parti’nin sandalye sayısı 317. TBMM Meclis başkanı Kahraman oturuma başkanlık edeceği için 316 milletvekilinin oy kullanacağı hesaplanıyordu, ancak rahatsızlığı nedeniyle tedavisi süren Kahraman’ın başkanlık etmesi mümkün olmaz ise yine bir AK Partili başkan vekili oturum başkanlığı yapacağı için AK Parti’nin oyu 315’e düşecek. AK Parti ‘firesiz’ evet oyu çıkacağından emin.
MHP ise 40 milletvekiline sahip, ancak 7’si ‘ret’ oyu vereceğini açıkladı. Bu durumda 33 MHP’li milletvekilinden 14-15’inin evet oyu vermesi 330 için yeterli. Ancak MHP sözcüleri, ‘daha fazla fire olmayacağını’ vurguluyor. MHP milletvekillerinin tavrı, ilk oylamada kendini gösterecek.
- Bahçeli neden ‘benim oyum evet’ dedi?
MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin son grup konuşmasında sadece ‘Benim oyum evet’ demesi, muhalefet kanadında, ‘kendi adına konuştu, grubuna güvenmiyor’ diye yorumlandı. Ancak MHP yönetimi, bu ifadenin Bahçeli’nin liderliğini ortaya koyduğunu göstermek için ‘yolu yolumuzdur’ açıklamasını yaptı.
- Referandum süreci nasıl işleyecek?
Anayasa değişikliği TBMM’de kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulacak. Cumhurbaşkanı’nın onayının ardından ise 60 gün içinde referandum yapılması gerekiyor.
Paket 23 Ocak’a kadar TBMM’de kabul edilir, Cumhurbaşkanı da hemen onaylarsa, referandum en erken 26 Mart Pazar günü yapılabilecek. Ancak TBMM’den geçiş süresinin veya Cumhurbaşkanı’nın inceleme süresinin uzaması halinde referandum ‘sonraki Pazar günleri’ne sarkabilecek. Yani 2, 9, 16 Nisan gibi…
- AK Parti ve MHP meydanlarda ne diyecek?
Henüz hiçbir partiden referandum kampanyasına ilişkin açıklama yok, bunun için henüz erken. Ancak önceki cumhurbaşkanlığı seçim süreci dikkate alındığında öngörülerde bulunmak mümkün.
Buna göre; ‘evet’ kampanyasının başını AK Parti çekecek. Referandum ‘partili cumhurbaşkanı’nı da kapsadığı için meydanlarda AK Parti bayrakları olup olmayacağı tartışılıyor. Olmasa da cumhurbaşkanlığı seçimi benzeri bir yöntemle, Türk Bayrağı ile kampanya yürütülebilir.
Bu süreçte Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da bugüne kadar olduğu gibi çeşitli resmi vesilelerle meydanlara inmesi bekleniyor.
MHP lideri Bahçeli’nin ‘oyum evet’ açıklaması da, referandumda ‘evet’ kampanyası yapacağını gösteriyor.
- CHP ve HDP ne yapacak?
CHP ve HDP’nin ise ‘rejim değişikliği’ ve ‘laiklik’ üzerinden bir ‘hayır’ kampanyası yürütmesi, kendilerine yakın sivil toplum örgütlerini de kampanyaya katması bekleniyor. Bugünlerde hareketlenen laiklik vurgulu açıklama ve kampanyaların ‘öncü’ olduğu söylenebilir.
